1. Van fysiek naar virtueel

Met virtual reality (VR) kunt u de fysieke werkelijkheid digitaal nabootsen. Het biedt legio kansen voor opleiding-, trainings- en behandeldoelen. Zo gebruikt revalidatiecentrum Klimmendaal een ingenieus virtual reality-systeem (Grail) met loopband en een enorm panoramisch scherm van 180 graden om cliënten met bewegingsproblemen nog beter op weg te helpen tijdens de revalidatiebehandeling. Met levensechte simulaties en uitdagingen. Isala Klinieken biedt virtuele hartzorg met telehartrevalidatie. Via een portal kan een verpleegkundige in het ziekenhuis precies zien hoe vaak een hartpatiënt thuis traint, of het in de juiste hartzone gebeurt, enzovoort. Die gegevens ziet de patiënt zelf ook en worden met een beveiligde smartphone naar het ziekenhuis verstuurd. Virtual reality kan ook nuttig zijn in het orientatieproces van klanten. Bij zorginstellingen en makelaars kunnen senioren zich met behulp van een VR-tour op hun gemak oriënteren op hun nieuwe woonomgeving. De woning naar keuze kan men daarna fysiek bezichtigen.

Met augmented reality (AR) kunt u de fysieke werkelijkheid (die je bijvoorbeeld ziet met de camera op je smartphone) verrijken met extra digitale content die automatisch aan het beeld wordt toegevoegd. Zo zijn er AR-apps waardoor je op jouw smartphonescherm direct ziet waar alle nabijgelegen defibrillators zich bevinden.

Serious gaming kan door de combinatie van simulatie en spel gebruikt worden voor opleidings- en trainingsdoelen. Het dementiegame is een spel waarmee verzorgenden en mantelzorgers hun kennis op dit vlak kunnen vergroten. Ook zijn er games die kinderen leren omgaan met diabetes. Medewerkers en cliënten krijgen in het Living Lab van Pluryn volop de gelegenheid om de mogelijkheden te verkennen. Zoals via games leren hoe je omgaat met stress en angst. Chatbots kunnen op hun beurt ingezet worden als virtuele assistent voor de klantenservice. The sky is the limit.

2. Van websites naar apps naar sensoren

In plaats van websites worden steeds vaker apps ontwikkeld. Zo ontwikkelde UMC Utrecht de Happi-App waarmee HIV-patiënten meer grip krijgen op het ziekteproces. Met informatie over medicatie, reizen, metingen en consulten. Zieke en gehandicapte kinderen kunnen met de CliniClowns-App waar en wanneer ze willen, contact hebben met CliniClowns. Ze kunnen chatten en videobellen (webcammen) met de clowns, liveshows en filmpjes bekijken en berichten sturen naar hun vrienden.

Volgens trendwatchers is de smartphone met zijn apps maar een tussenstation. Straks zit de technologie verstopt in of aan je lichaam en sta je direct in verbinding met internet. Dan wordt de telefoon overgeslagen. Door de combinatie van sensoren, internet, grote hoeveelheden data en slimme algoritmes kunnen ziektes voorspeld worden. Af te leiden uit alle metingen die volcontinu gedaan worden.

Zo experimenteert het Slingeland Ziekenhuis met slimme pleisters. Die houden de gezondheidstoestand van een patiënt continu in de gaten en zenden de gegevens door naar de arts in het ziekenhuis. Maar het gaat waarschijnlijk nog verder. Techondernemer Elon Musk (Tesla, SpaceX) heeft het bedrijf Neuralink opgericht. Daarmee wil hij een gebruikersinterface ontwikkelen waarmee het brein van mensen gekoppeld kan worden aan computers. Mens en machine worden één. Volgens Musk nodig voor de ‘race against the machine’.

3. Van standaard zorg naar personalized healthcare

We registreren steeds meer data. Denk aan consumentengedrag en persoonlijke gezondheidsdata zoals bloedwaarden, gewicht, klachten en stemmingen. Met slimme wearables zoals gezondheidstrackers, thuismeetapparatuur, apps en sensoren die steeds vaker op en in het lichaam verstopt zitten. Door de combinatie van al die gegevens, slimme big data-algoritmen en internet zijn gedrag en ziektes steeds beter te voorspellen. Zorg en preventie kunnen daardoor op maat, en voordat de klant er behoefte aan heeft, aangeboden worden. Dan krijg je tijdens het sporten ineens een bericht met: ‘Stopt u maar even met hardlopen, u heeft een grote kans op een infarct, neem contact op met uw arts’.

Dit wordt ook wel ‘quantified self’ genoemd. Waarbij de mens in toenemende mate technologie integreert in zijn leven, met het doel gezondheidsinformatie te verzamelen over zichzelf en hiervan te leren. Met enige creativiteit kun je dit ook een vorm van ‘predictive marketing’ kunnen noemen. Zoals Amazon doet. Op basis van big data wil men vanuit snelheidsoverwegingen al pakketten gaan versturen vóórdat de koper de bestelling heeft afgerond.

4. Van zorgverlening naar zelfservice

De zorgconsument gaat met behulp van allerlei technologie steeds meer zelf doen. Denk aan Solvo.nl. Een digitaal platform van de oprichters van huizensite Funda waarmee je zelf de beste verzekerde zorg in jouw buurt kan vinden en direct online een consult kan aanvragen. Ziekenhuizen introduceren op grote schaal patiëntportalen. Mensen kunnen daarmee hun eigen medisch dossier beheren, online afspraken maken en mailen met de dokter. Op Mentaalvitaal.nl van het Trimbos-instituut staan programma’s, apps en tools gericht op zelfhulp bij onder meer rouw, burnout, mindfulness tot hulp bij stoppen met roken voor jongeren.

De Nederlandse GGD’s hebben een eigen appstore gelanceerd. Op de website ggdappstore.nl vind je tientallen apps die gezond gedrag bevorderen. Door deskundigen beoordeeld en gratis te downloaden. Ook komen er steeds meer systemen op de markt waarmee je zelf gezondheidswaarden kunt meten en doorgeven zoals met de ThuisMeetApp van Focus Cura. De zorgklant krijgt de regie in handen.

5. Van ketens naar platformen

Op het gebied van zorg en dienstverlening gaan we van lineaire ketens naar digitaal gedreven platformen. Onder regie van een platformaanbieder worden organisaties, functies en competenties geïntegreerd die nodig zijn om producten en diensten te leveren aan eindgebruikers. Hierdoor kunnen (verschillende) leveranciers (verschillende) toepassingen ontwikkelen voor (verschillende) eindgebruikers. Door dit samenspel kan er ook sneller worden geïnnoveerd.

Apple ontwikkelde zich de afgelopen jaren van productleverancier (van onder andere iMac en iPod) tot een platformprovider van muziek (iTunes) en mobiele toepassingen (apps) voor onder andere medische doeleinden. Door het openstellen van zijn platform voor externe partijen zoals app-ontwikkelaars en leveranciers is Apple sneller in staat om nieuwe producten en diensten aan consumenten beschikbaar te stellen. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen Apple en de Amerikaanse verzekeraar Aetna. Die gaat gebruikmaken van de gezondheidsapps op iPads, iPhones en Watches. De data die door deze apps worden verzameld gaat de verzekeraar gebruiken voor het aanbieden van gepersonaliseerde polissen en het op afstand monitoren van de gezondheid van verzekerden. Zo worden klanten via hun smartphones herinnerd wanneer zij medicijnen moeten nemen. De Apple Watch kan met korting worden aangeschaft bij het afsluiten van een verzekering.

Dit waren in het kort vijf digi-trends uit een lange reeks van trends waarmee we nu al te maken hebben. Wat betreft de digitale samenleving is de toekomst al begonnen.