Bij het verschijnen van deze blog ben ik op weg naar Nijmegen om een groep eerstejaars SPH-studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) toe te spreken. Een aantal maanden geleden was ik ook al gevraagd voor een workshop. Er werd toen verteld dat de meerderheid van de studenten uit Duitsland komt en de Nederlandse taal nog niet helemaal machtig is. Dit betekent ook dat ze veelal geen basiskennis hebben over het Nederlandse zorgstelsel. Dat mag ik ze deze week dus in een hoorcollege bijbrengen. Vol goede moed ben ik aan mijn voorbereidingen begonnen.
Het thema van het hoorcollege is: Wij als SPH’ers zijn pro-actief en ondernemend! Daar kan ik me wel in vinden. Immers, ik ben zelf zorgondernemer geworden met mijn SPH-diploma. Ook daar mag ik over vertellen.
Uit verschillende presentaties knip en plak ik een nieuwe presentatie bij elkaar. Dat gaat redelijk snel. Maar langzaam zakt de moed mij in de schoenen... Eigen kracht, zelfredzaamheid, en hoe leg je uit wat een mantelzorger is? Gemeentelijke verantwoordelijkheid: Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, het keukentafelgesprek, de eigen bijdrage. Dan is er ook nog de Wlz. Tijd voor een kopje thee!
Empowerment
Dan krijg ik een flashback naar mijn eigen studietijd in Schotland. Een nieuw land waarvan ik het zorgsysteem ook niet kende. De maatschappelijke ontwikkelingen, politieke keuzes, wetgeving, financiering, et cetera. Ik wist niets en moest mij deze kennis snel eigen maken. Het voelde als een achterstand ten opzichte van mijn studiegenoten. Een hoorcollege van een professor maakte daar gauw verandering in. Hij legde het principe van empowerment en het begrip 'needs-led practice' uit. In de dienstverlening voor mensen (service for people) staat de behoefte van de mens (cliënt) centraal en niet jouw kennis over de politiek en regelgeving. Het maakt dus niet uit waar je vandaan komt, het gaat er om of je de taal van je cliënt herkent, de vraag achter de vraag, de boodschap van non-verbale uitingen.
Weg met de bureaucratie!
Deze herinnering weerkaatst in mijn gedachten wanneer ik opnieuw, nu in vereenvoudigde vorm, mijn Powerpoint-presentatie aan het bijwerken ben. We roepen in Nederland al jaren dat de dienstverlening vóór de mensen is maar zien er nog niet voldoende van terug in de praktijk. Zolang we het onszelf moeilijk blijven maken, zal het lastig blijven om vanuit het hart de mens centraal te stellen. De Ombudsman concludeerde afgelopen maart ook al: ‘Vraag burger staat niet centraal bij de uitvoering Wmo, Jeugdwet, Participatiewet.' Blijkbaar doet de goedbedoelende professional iets niet goed.
Initiatieven als de pilot Leefplezierplan in de ouderenzorg, waarbij het combineren van zorg en de persoonlijke behoeften van ouderen centraal staan, zijn zeker te omarmen. Daarmee verander je de bureaucratische beperkingen. Blijft de medewerker gemotiveerd in zijn/ haar werk als de regels onveranderd blijven? Investeer in zaken waarbij de intrinsieke motivatie om in de zorg te blijven werken gewaarborgd wordt. Zodat je als ‘oude rot’ in het vak weer met een frisse blik kunt kijken naar je werk.
Dit jaar ben ik twintig jaar geleden afgestudeerd als SPH’er. Met weemoed luister ik naar de eerstejaars studenten die vol zijn van ideeën en dromen over hoe zij de mens centraal willen stellen. Nederland heeft hen nodig en van harte hoop ik dat hun visie tot bloei mag komen in de praktijk.
Ik ben gevraagd om een groep studenten kennis bij te brengen... maar ik denk dat de studenten mij ook het nodige zullen geven.
© Nationale Zorggids / Anni Tüski
