Marja Ruijterman tijdens haar voorstelling Soulstory, foto: Pictures by Gaab Fotografie / Gaab van Hall
Tijdens een training moest ik aan één van de andere deelnemers een gebeurtenis vertellen waar ik het slachtoffer was. Ik moest de ander overtuigen van mijn slachtofferschap. Geen moeilijke opgave en, naar ik zag, voor de hele zaal niet. We vertelden met passie over ons slachtofferschap.

Door Marja Ruijterman

Mijn maatje was volledig overtuigd. Het ging erin als koek. Ze had tranen in haar ogen over wat mij was aangedaan en zelf hield ik het ook niet droog.

De volgende opdracht was om hetzelfde verhaal nog eens te vertellen, maar dan vanuit mijn eigen verantwoordelijkheid. Wat had ik gedaan in die situatie en waar was ik verantwoordelijk voor? Weer moest ik met dit verhaal de ander overtuigen.

In het begin was ik wat aarzelend. Ik verantwoordelijk? Mijn collega had mij dit toch aangedaan? Aarzelend begon ik. Zoekend naar woorden maar gaandeweg kon ik mij steeds meer herinneren van waar ik het anders had kunnen doen. Wat ik gelaten had, waar ik gemanipuleerd had, waar ik 'ja' had gezegd waar ik 'nee' had kunnen zeggen en andersom.

Weer had ik mijn maatje kunnen overtuigen en mijzelf ook. Ineens zag ik het totaal anders.

Ik had deze situatie in het leven geroepen. Ik had het zien aankomen en er niets aan gedaan. Ik durfde er niets van te zeggen. Liet de ander haar gang gaan en dat een paar jaar lang. Mopperde erover tegen anderen en zei niets tegen haar.

Ik genoot van de rol die ik hierin had totdat het zich tegen me keerde. Wat een eye-opener! Vanaf die tijd was de woede als ik aan haar dacht weg.

Later vertelde een vrouw me wat haar onderwerp was geweest. Haar moeder was toen ze nog kind was overleden. Ik vroeg me af waarin haar verantwoordelijkheid hier kon liggen. Ten slotte was ze een klein meisje en kon ze daar toch niets aan doen?

Het werd haar ineens duidelijk dat ze altijd het zielige meisje had gespeeld. Als mensen haar iets kwalijk namen, haalde ze haar overleden moeder erbij. Dan kon de ander niets meer zeggen.

Tja, wie kan boos worden op iemand die zoiets als kind heeft meegemaakt. Zo manipuleerde ze mensen. Ze vertelde het in tranen en ze was zelf verwonderd over haar ontdekking.

Het gaat niet over schuld. We zijn allemaal op zoek en hebben soms geen idee. Waar leer je op school hoe je met het leven kan omgaan? Verantwoordelijkheid nemen voor mijn leven werkt bevrijdend en geeft een gevoel van enorme kracht. Natuurlijk trap ik er nog wel eens in maar ik heb het steeds eerder door.

Als me iets overkomt wat niet in mijn macht ligt... is het aan mij hoe ik er mee omga. Daar heb ik wel macht over. Dus ook over het verwerken, loslaten, actie ondernemen en wat ik nog meer kan doen of laten.

Verantwoordelijkheid nemen over mijn leven geeft ruimte in mijn hoofd en in mijn hart.

Ik liet dit stukje lezen aan een vriendin en die zei: "Dat zou die en die eens moeten lezen!" Kijk, en dat is nou net niet de bedoeling.

Tip:
Doe het ook eens. Eerst schrijf je op waar je slachtoffer bent geweest en daarna schrijf je op wat je anders had kunnen doen.

  • Wat had je kunnen zeggen?
  • Waar heb je je grenzen laten overtreden?
  • Wanneer had je weg kunnen lopen?
  • Hoe heb je de situatie gebruikt om aandacht te krijgen?
  • Geef je zelf niet op je kop. Glimlach liefdevol en neem je voor het een volgende keer anders te doen.

© Marja Ruijterman / Nationale Zorggids