Amsterdammers met een licht verstandelijke beperking (LVB) worden gestimuleerd om zelfstandig te wonen en krijgen vanuit de wijk formele en informele hulp. Uit onderzoek blijkt echter dat professionals en vrijwilligers ongemak ervaren rondom het label LVB en dat er geen doelgroepenbeleid is. Er is gebrek aan noodzakelijke kennis en ervaring voor goede begeleiding aan deze groep Amsterdammers. Ook is er een tekort aan professionals.

Ethische vragen

Buurthuizen en de ‘Huizen van de wijk’ zijn in Amsterdam de aangewezen locaties voor mensen met een LVB om hulp en ondersteuning te krijgen. Door het ongemak dat professionals ervaren, ontstaan belemmeringen binnen de hulpverlening. Daarnaast richt het Amsterdamse beleid zich om het vermijden van onderscheid, terwijl het noodzakelijk is om een LVB te herkennen zodat de juist hulp verleend kan worden. Professionals en vrijwilligers blijken principiële en ethische vragen te hebben over afbakening en benoeming van groep mensen let een licht verstandelijke beperking. Ook de doelgroep zelf noemt het label soms ongemakkelijk.

Professionals die weinig moeite hebben met het herkennen en benoemen van een LVB, hebben specialistische ervaring. Het gebrek aan specialistische kennis en ervaring draagt dus bij aan het onbenoemd en onherkenbaar blijven van een LVB. Volgens de onderzoekers speelt de grote diversiteit binnen de doelgroep een belangrijke rol in het niet herkennen van iemand met een LVB. Ook kunnen mensen in de doelgroep dit vaak goed verhullen.

Verhouding generieke en specifieke deskundigheid

Voor een succesvolle en duurzame deelname aan de samenleving van mensen binnen de doelgroep is volgens de onderzoekers een goede verhouding nodig van generieke en specifieke deskundigheid. Dat laatste zorgt ervoor dat mensen met een LVB via alledaagse interventies betrokken blijven, zonder dat professionals hen specifiek hoeven te labelen om in te spelen op de ondersteuningsvraag. Vooral bij vrijwilligers en generieke hulpverleners blijkt dit lastig. Daarom is het zelfredzaamheidsideaal van de gemeente voor deze doelgroep niet haalbaar, aldus alle betrokkenen. Onderzoekers adviseren Amsterdam daarom om de beschikbaarheid van – vooral de specialistische – professionals te erkennen. De doelgroep hoeft niet gelabeld te worden, maar dan moeten er wel genoeg hulpverleners en vrijwilligers beschikbaar zijn die voorkomen dat specifieke behoeften worden verwaarloosd. Mensen met een LVB kunnen pas goed worden ondersteund als er een goede samenwerking is tussen generalistische vrijwilligers en hulpverleners en de specialistische professionals.

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky