Binnenkort vindt de twaalfde editie van de Prokkelweek plaats. Het initiatief begon als ‘Verstandelijk gehandicapten tweedaagse’, georganiseerd door het Fonds verstandelijk gehandicapten (nu HandicapNL). “Destijds merkten we dat er een beweging gaande was”, vertelt landelijk projectleider Marian Geling. “In plaats van in de bossen, vestigden woonhuizen en voorzieningen voor verstandelijk gehandicapten zich steeds meer in de wijken. Een goede ontwikkeling. Maar je kunt wel stenen verplaatsen, daarmee verplaats je nog geen sociale structuren.”

Verstandelijk gehandicapten en de rest van de bewoners van de wijk mochten wel wat meer met elkaar in contact komen. Hier en daar gebeurde dat wel, maar niet zo zichtbaar en niet in samenspraak. Hoe konden de organisatoren daarvoor zorgen? Juist, door het promoten van ontmoetingen tussen verstandelijk gehandicapten én mensen zonder beperking. ‘Prikkelende ontmoetingen’, een laagdrempelige manier om ervoor te zorgen dat deelnemers elkaar beter leren kennen. Dat kunnen buren zijn, maar ook scholieren, werknemers van bedrijven en organisaties. Twee mensen kunnen meedoen, maar ook hele klassen, sportteams en groepen collega’s.

Voorbeelden van Prokkels

Een kind met een beperking loopt bijvoorbeeld een dagje mee op je werk om te zien wat jij doet – en andersom. “Alles is mogelijk”, aldus Geling. Kies iets uit wat jullie allebei leuk vinden en voilà, je hebt een Prokkel. Wat begon als een tweedaagse, groeide uit tot een week. “Maar laat je niet in verwarring brengen”, zegt Geling. “Prokkels kunnen het hele jaar door georganiseerd worden. Deze week dient als voorbeeld en inspiratie voor de rest van het jaar.”

Stichting Prokkel organiseert de activiteiten niet zelf, maar deelt de verschillende Prokkels in de Prokkelweek op de website. Op de activiteitenkalender staat met groene pinnen aangegeven op welke plek Prokkels plaatsvinden. Iedereen kan zijn of haar Prokkel bij de stichting melden, die er vervolgens bekendheid aan geeft. Ook vind je vele voorbeelden, voor als je niet weet wat je precies kunt organiseren. Of waar je aan kunt deelnemen.

“Wat vaak gebeurt, is dat een woonvoorziening een activiteit organiseert. Denk aan een high-tea, verzorgd door verstandelijk gehandicapten, samen met werknemers van een bedrijf of studenten van een roc”, vertelt Geling. Prokkels zorgen volgens de projectleider voor meer samenhang in de buurt en worden eveneens georganiseerd tijdens kerst, de Week van de Eenzaamheid of Burendag.

Rolstoelhockey

De Mytylschool Prins Johan Friso voor speciaal onderwijs in Haren bijvoorbeeld organiseert tijdens de Prokkelweek twee dagen lang een uitgebreid programma. Leerlingen van een basisschool in de buurt komen langs en ondernemen allerlei activiteiten met de kinderen met beperking: koken, zwemmen, knutselen, een speurtocht. En, niet te vergeten: rolstoelhockey. “Daar zijn de kinderen in een rolstoel natuurlijk veel beter in”, lacht Geling.

Kinderen met een beperking krijgen nu opeens een naam. Een moeder vertelde Geling: “Als ik nu met mijn dochter in haar rolstoel door het dorp wandel, wordt ze ineens gegroet door andere kinderen.” Sommige kinderen met een beperking zitten aan de beademing of sondevoeding. Als er tijdens een spel een alarmpje afgaat, ondernemen de kinderen van het regulier onderwijs meteen actie. “Ze gaan op een mooie, integere manier met elkaar om”, vindt Geling. “Het is goed dat ze dit op jonge leeftijd al leren. Daar kunnen wij volwassenen een voorbeeld aan nemen.”

Prokkelstage bij Tweede Kamer

Wat de Prokkelweek verder oplevert? Het sociaal netwerk van mensen met een verstandelijke beperking wordt vergroot, ze krijgen extra aandacht en laten zien wat ze kunnen. “Prokkelen doet mensen beseffen dat de samenleving van ons allemaal is. Iedereen verdient zijn plekje, heeft een rol en draagt bij.”

Geling geeft graag het voorbeeld van Serginho, die na zijn Prokkelstage een vaste baan in het restaurant van de Tweede Kamer kreeg. “Hij heeft zo’n positieve uitwerking. Op iedereen. Het personeel is minder gestrest en vloekt minder, want daar raakt Serginho door van slag. De gasten mopperen ook minder, dat heeft gewoon geen zin bij Serginho. Het maakt hem niet uit of iemand een minister is of een bezoeker. Met iedereen moet je goed omgaan.”

BeleidsProkkel in gevangenis

Ook op hoger niveau brengt de Prokkelweek veel teweeg. Zo wordt een aantal BeleidsProkkels georganiseerd. Gemeentes geven een workshop over de Wet maatschappelijke ondersteuning (wmo), verstandelijk gehandicapten gaan in gesprek met een ministerie of lopen mee bij de Tweede Kamer.

Een voorbeeld: gevangenissen nodigen mensen met een verstandelijke beperking uit een dagje langs te komen. Geling: “Niet alleen zodat de mensen met een beperking wat leren, maar vooral omdat de gevangenissen wat willen leren. Veertig procent van de gevangenen heeft namelijk een licht verstandelijke beperking.” Ambtenaren gaan in gesprek met de gehandicapten die langskomen. Hoe worden zij graag aangesproken? Wat zou gevangenen met een verstandelijke beperking kunnen helpen? De ervaringen, tips en ideeën worden gebruikt voor toekomstig beleid. En gevangenissen proberen beter te screenen op verstandelijke beperkingen, zodat ze nieuwe gevangenen, met een eventuele beperking, beter begrijpen.

Prokkelstage bij de kringloopwinkel

De donderdag van de Prokkelweek geldt als Nationale Prokkelstagedag. Op deze dag, maar ook op andere dagen tijdens de Prokkelweek, lopen mensen met een beperking stage. Dat deed Richard Kesharie (15) van VSO Maarland, een school voor voortgezet speciaal onderwijs in Brielle. Vorig jaar liep hij stage bij kringloopwinkel Piekfijn in Hoogvliet. “Het leek me wel eens leuk daar te werken. Iets anders dan de horeca”, vertelt Richard. De activiteiten die hij ondernam: helpen met het lossen van de vrachtwagen, banken tillen, de winkel netjes houden en spullen prijzen. Dat laatste vond hij het leukst.

“De nieuwe spullen die mensen naar het magazijn brachten, moesten een prijskaartje krijgen. Ik moest de waarde van de spullen schatten. Als het een antiek bord was, keek ik of ‘ie nog nieuw was en er nog goed uitzag. Dan plakte ik er een sticker met een prijs op”, aldus Richard. Dat deed hij samen met vier stagebegeleiders. “Dat waren aardige mensen”, stelt Richard. “Als ik iets niet begreep, kon ik bij hen terecht en legden ze het uit.”

Zenuwachtig was de scholier niet, maar toen de juf langskwam om een foto te maken, was hij wel wat gespannen. Dit jaar loopt hij nog een Prokkelstage, ditmaal bij een fietsenmaker. “Daar mag ik aan de fiets sleutelen, de winkel bijvullen en dozen klein maken. Maar uiteindelijk wil ik iets met techniek gaan doen. Lassen, denk ik.”

Bij het pannenkoekenhuis op Prokkelstage

Ook Nina Brinkman van VSO Maarland doet dit jaar een Prokkelstage. “Ik ga bij het pannenkoekenhuis in Hellevoetsluis werken”, vertelt de 14-jarige. “Daar mag ik helpen met uitserveren van de tafels. En het terras klaarzetten, en misschien ook pannenkoeken bakken.” Ze wilde graag iets doen in de horeca. Het liefst liep ze stage bij de ijssalon, maar die deed helaas niet mee, dus koos ze voor het pannenkoekenhuis.

Omdat leerlingen zelfstandig naar hun stageplek moeten, kwam het ook goed uit dat het pannenkoekenhuis dichtbij haar huis zat. Samen met haar stagecoördinator ging Nina op gesprek en kreeg ze meer informatie over werktijden en werkzaamheden. “Ik ben de enige die hier stage gaat lopen. Maar ik vind het helemaal niet spannend, ik heb er juist zin in.”

Prokkelplannen in Polen

BeleidsProkkels en Prokkelstages leveren de verschillende partijen niet alleen een leuke dag op, ook wat meer bewustwording. Hoe sta je als deelnemer zelf in het leven? Hoe gedraag je je? “De samenleving bestaat uit veel verschillende mensen”, vertelt Marian Geling. “Dat is maar goed ook. Prokkels helpen ervoor te zorgen dat we respectvol met elkaar omgaan. Elkaar groeten in de wijk. Verstandelijk gehandicapten krijgen een gezicht én meer eigenwaarde.”

Ook buiten Nederland krijgt de Prokkelweek steeds meer bekendheid. “Binnenkort krijgen we bezoek van iemand uit Tsjechië”, zegt Geling trots. “Daar willen ze het ook gaan introduceren.” Goed nieuws, want Prokkels, die kunnen er nooit genoeg zijn. 

Wil je ook meedoen aan de Prokkelweek? Kijk op de activiteitenkalender wat er bij jou in de buurt georganiseerd wordt. Ook kun je met een team meedoen aan de ProkkelSterrenslag, een groot sportief evenement in Utrecht en tevens de start van de Prokkelweek. Je eigen Prokkelactiviteit kun je hier aanmelden. Een tip voor het organiseren van een Prokkel: maak het niet te moeilijk. De prikkelende ontmoeting is waar het om gaat. 

Door: Redactie Nationale Zorggids / Bente Schreurs