Sinds 1 januari 2015 is de langdurige zorg uitgevoerd door gemeenten en inmiddels zijn een aantal doelen bereikt. Zo wonen ouderen langer zelfstandig en krijgen instellingsbewoners meer eigen regie. Ook groeien de uitgaven aan langdurige zorg en ondersteuning minder hard dan voorheen. Andere doelen zijn niet behaald. Er is bijvoorbeeld geen toename te zien van maatschappelijke participatie onder zelfstandig wonende mensen met een beperking. Dit meldt Sociaal Cultureel Planbureau (SCP).
Een deel van de mensen met een behoefte aan zorg of ondersteuning heeft moeite om de weg te vinden naar de juiste hulp. Dit blijkt uit gegevens van mensen die (uiteindelijk) bij de gemeente of het Centrum indicatiestelling zorg terecht komen. Veel mensen weten niet dat zij hierbij geholpen kunnen worden door een onafhankelijke cliëntondersteuner. Voor mensen met meerdere hulpbehoeften ontbreekt vaak een professionele regievoerder die alle hulp coördineert.
Minder mensen in instellingen
Door de toelatingscriteria voor zorg in instellingen vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) is het aantal mensen dat zware zorg in instellingen ontvangt, afgenomen. Gemeenten zien het gebruik van maatwerkvoorzieningen niet afnemen, maar dat van lichtere voorzieningen wel stijgen. Het merendeel van de gebruikers van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) die een maatwerkvoorziening van de gemeente ontvangen en de meeste ontvangers van wijkverpleging zijn positief over deze hulp.
Informele hulp kent grenzen
De overheid wil dat mensen die zorg nodig hebben eerst nagaan wat hun familie of vrienden voor hen kunnen doen. De verwachting is dat daardoor meer informele hulp wordt gegeven dan vroeger. Tussen 2014 en 2016 is de omvang van de informele hulp echter gelijk gebleven. Dit geldt ook voor de belasting die mantelzorgers zelf ervaren.
Om de knelpunten aan te pakken zijn ten eerste betere cliëntondersteuning en informatievoorziening over de toegangsroutes naar en binnen de langdurige zorg en ondersteuning van belang. Ook zijn oplossingen nodig voor het gesignaleerde ‘gat’ tussen de zorg en ondersteuning thuis en in instellingen. Daarnaast is volgens het SCP een herbezinning nodig op enkele aannamen achter de hervorming: het onderzoek laat zien dat sommige doelen niet voor alle groepen van zorgbehoevenden haalbaar zijn en dat mensen niet méér voor elkaar zijn gaan zorgen.
Door: Redactie Nationale Zorggids