Er is een tekort aan behandelaren in de ggz. De gevolgen zijn groot en pijnlijk: zo liet de Parnassia groep in Den Haag een aantal weken geleden weten dat ze een opnamestop invoeren voor patiënten met veel voorkomende problemen als angst en depressie. De wachtlijsten worden anders te lang, vinden de bestuurders – een probleem waar veel mensen die psychische zorg nodig hebben tegen aanlopen. Veronique Esman, directeur van de Nederlandse GGZ, is hoopvol over de toekomst, maar ziet de huidige situatie met lede ogen aan. “De mensen waar wij voor willen staan worden het hardst geraakt.”
“Deze problemen zijn niet nieuw”, aldus Esman. “Ieder jaar zijn er weer tienduizenden mensen extra die aankloppen voor hulp. Dat is een proces dat al jaren speelt, en waar de wal het schip nu echt begint te keren. Corona heeft daarbij niet geholpen. Bij jeugd is de druk erg hoog, en ook bij volwassenen verwachten we dat de groei aan vraag op gaat lopen. Je kunt spreken van een jarenlang proces van oplopende groei.”
De gevolgen waren al die tijd al merkbaar, maar beginnen nu schrijnend worden, ziet Esman. “Om te beginnen zorgt het tekort ervoor dat mensen die zorg nodig hebben daar van verstoken blijven. Iemand met een depressie of een andere hulpvraag willen we zo snel mogelijk helpen, want we weten dat lang wachten extra schade berokkent. De mensen waar wij voor willen staan worden het hardst geraakt. Maar ook voor zorgverleners is het buitengewoon naar om niet te kunnen helpen als je dat wel wil, de druk is hoog. Dat werkt demotiverend. Juist op een krappe arbeidsmarkt wil je omstandigheden creëren die ervoor zorgen dat zorgverleners hun vak optimaal kunnen uitoefenen en er voldoening uit halen.”
Preventie en weerbaarheid
Nee, ze vindt niet dat mensen tegenwoordig te snel hulp zoeken. “Mensen die de drempel nemen om hulp te vragen hebben meestal een lange weg achter de rug. Dus dat hulp gevraagd wordt is goed. De vraag die we wel stellen is of er geen winst te behalen is door te kijken naar de oorsprong van de klachten. Dat iemand die schulden heeft en werkeloos wordt een depressie ontwikkelt is goed verklaarbaar. Hoe kunnen we zorgen dat mensen niet door het ijs zakken? Wat hadden we kunnen doen aan preventie en weerbaarheid? Dat is een taak van het hele maatschappelijke veld, niet alleen van de ggz.”
Opleidingsplaatsen ggz
“In de laatste jaren zijn er, mede door moties vanuit de kamer, incidenteel beperkt een aantal opleidingsplaatsen bij gekomen. Zowel branches, als beroepsverenigingen pleiten al jaren voor structurele uitbreiding van het aantal GZ opleidingsplaatsen. Het capaciteitsorgaan draagt voor VWS zorg voor de raming van het toekomstige opleidingsvolumes. Over met name de raming van het benodigde volume voor GZ-opleidingsplaatsen is al enige jaren een impasse omdat zij de vele inzet van master psychologen bij onze instellingen niet ziet als vacatures. Hierover zijn we constructief in gesprek en hopen dat we in de komende raming deze impasse met elkaar kunnen doorbreken en er een structurele oplossing komt voor dit probleem. Aangezien dit niet op korte termijn gerealiseerd is, zijn we ook in gesprek met VWS om als overbrugging mogelijke tijdelijke afspraken te maken. Het probleem hierbij is dat er in deze periode door de demissionaire status van het kabinet weinig besluiten worden genomen.”
“We hebben geen glazen bol, maar dit probleem is niet van vandaag op morgen weg. We hebben goede hoop dat het nieuwe kabinet in zijn plannen meer ruimte maakt voor de jeugd-ggz en de inzet van preventie. Dat zouden stappen in de goede richting zijn. En de benoemde uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen is ook broodnodig.”
Door: Nationale Zorggids / Karst Tjoelker
