Vandaag is het Wereld Schizofrenie dag, tijdens de Week van de mentale gezondheid. Wereldwijd zijn meer dan 20 miljoen mensen gediagnosticeerd met de psychotische stoornis, waarvan 50.400 Nederlanders. Ondanks het feit dat er zoveel mensen zijn die hiermee rondlopen, is niet iedereen bekend met de stoornis. Vaak wordt onterecht gedacht dat een persoon met schizofrenie een ‘gespleten persoonlijkheid’ heeft, maar dit symptoom hoort bij dissociatieve identiteitsstoornis (DIS). Maar wat is schizofrenie dan wel?
Schizofrenie behoort tot de psychotische stoornissen. Het is een hersenaandoening waarbij een persoon last heeft van psychoses, een toestand waarbij de realiteit op z’n kop staat. Deze psychoses kunnen bij elk persoon anders uiten, waardoor er ook verschillende soorten schizofrenie bestaan. Daarom gebruiken steeds meer artsen en psychiaters de term psychose-gevoeligheid, in plaats van schizofrenie.
Symptomen
Het herkennen van schizofrenie is dus niet zo makkelijk. Wel zijn er een aantal kenmerken van een psychose waar je op kan letten:
- Hallucinaties: iemand die hallucineert neemt dingen waar die er niet zijn. Dit geldt voor alle zintuigen, dus mensen kunnen dingen zien, horen, ruiken of proeven die er niet zijn.
- Wanen: hierbij zijn mensen hevig overtuigd van dingen die niet kloppen en zijn ze vaak niet gevoelig voor logische argumenten.
- Desorganisatie: ook kunnen zij hun gedachten, handelen of emoties niet op een rijtje krijgen.
Cijfers
In 2021 stonden 33.000 mannen en 17.400 vrouwen geregistreerd bij de huisarts met de diagnose schizofrenie. Het feit dat twee keer zoveel mannen schizofrenie hebben komt overeen met bestaande literatuur dat mannen vaker last hebben van een ernstige vorm van schizofrenie. Ook duurt het bij hen langer dan bij vrouwen.
Genetica en omgeving
De aandoening ontwikkelt zich door een complexe combinatie van genetische factoren en omgevingsinvloeden. Het risico op het gebied van genetica neemt meer toe wanneer de genetische verwantschap met een familielid met schizofrenie groter is. Vooral eeneiige tweelingen hebben het hoogste risico op het krijgen van schizofrenie (44 procent) .
Ook de omgeving verhoogt het risico op schizofrenie. Onderzoek heeft laten zien dat het risico bij kinderen die in de stad opgroeien verdubbelt in vergelijken met kinderen van het platteland. Helaas is de reden niet bekend, maar factoren zoals blootstelling aan infecties en verontreinigende stoffen, effecten van de buurt en de sociale omgeving kunnen een rol spelen.
Maar het blijkt ook dat een lage blootstelling aan foliumzuur en vitamine D tijdens de zwangerschap het risico kan verhogen.
Gevolgen
Na een schizofrene psychose kunnen mensen hun leven lang problemen ondervinden. Vaak hebben zij klachten op het gebied van aandacht, geheugen en planning. Hierdoor hebben zij problemen met het hervatten van studie en werk, maatschappelijke rollen, maar ook in de omgang met anderen en in de vrije tijd. Ook kunnen mensen met schizofrenie problemen hebben met zelfstandig wonen.
Behandeling
Wanneer men gediagnosticeerd is door een gespecialiseerd psycholoog of psychiater, krijgt de persoon gespecialiseerde zorg. Over het algemeen is een psychose goed te behandelen met medicijnen, goede voorlichting en soms psychotherapie.
Toekomst
De verwachting is dat het aantal schizofrenen tot 2040 naar verwachting met 5 procent zal gaan stijgen. Hierbij is de verwachte stijging 4 procent voor mannen en 7 procent voor vrouwen. Echter kan de toename worden verkleind door urbanisatie te limiteren of door maatregelen te treffen voor een gezonde leefomgeving.
Door: Nationale Zorggids / Marian van Reesch
