Tot ongeveer de jaren tachtig werkten predikanten, aalmoezeniers, rectoren en humanistisch raadslieden hard aan een plaats voor hun werk in instellingen. Zij werden geestelijk verzorgers genoemd die hun band met de kerk steeds losser lieten en een eigen invulling gaven aan geestelijke verzorging. Tegenwoordig vind je geestelijk verzorgers bij steeds meer instellingen en bedrijven en zelfs thuis. Maar wat doet een geestelijk verzorger eigenlijk?
Laten we beginnen met hoe je een geestelijk verzorger wordt. Wie ambities heeft om als geestelijk verzorger aan de slag te gaan, kan hiervoor meerdere driejarige wo-bachelors voor volgen. Godsdienstwetenschappen, Theologie (of Godgeleerdheid), Humanistiek en Islamologie/Islamkunde maken dit mogelijk. Ook is er een master Geestelijke Verzorging. Op hbo-niveau is er de studie Godsdienst-Pastoraal werk, die vier jaar duurt. Joods geestelijk verzorgers kunnen een rabbinale opleiding volgen.
Meer dan zingeving en levensbeschouwing
Het werk van psychologen en maatschappelijk werkers komt op bepaalde vlakken overeen met het werk van een geestelijk verzorger. Wat dan het verschil is tussen een psycholoog en geestelijk verzorger? Psychologen zijn behandelaren en dat zijn geestelijk verzorgers niet. Bovendien houdt een psycholoog zich bezig met het gedrag van mensen en gaat geestelijke verzorging over “het begrijpen, bevragen en waarde geven en ontlenen aan het leven”, aldus Geestelijk Verzorging in Nederland. Het verschil met maatschappelijk werkers is dat geestelijk verzorgers niet helpen met het aanleren van copingmechanismes of het regelen van praktische zaken. Dat is echt voorbehouden aan sociaal en maatschappelijk werkers.
Wat een geestelijk verzorger dan wel doet? Die kan op alle levensgebieden het gesprek aangaan en richt zich op wat jou bezighoudt en wat voor jou belangrijke waarden zijn in het leven. Ga je het gesprek aan met een geestelijk verzorger, dan gaat het over je levensverhaal.
Geestelijk verzorgers zijn er niet alleen voor mensen met een bepaalde geloofs- of levensovertuiging, maar voor iedereen die behoefte heeft aan begeleiding en advies bij zingeving en levensbeschouwing. Iedereen die een luisterend oor nodig heeft of behoefte heeft aan een goed gesprek, kan beroep doen op een onafhankelijk geestelijk verzorger. Bijvoorbeeld bij vragen over geboorte, ziekte, ontslag of overlijden. Vragen die kunnen ontstaan gaan over: waarom jij? Wat is het doel van het leven? Waarom nu?
Waar vind je geestelijk verzorgers?
Misschien is een betere vraag: waar vind je geestelijk verzorgers niet? Ze ondersteunen ouderen in de palliatieve fase in hun leven thuis of in het verpleeghuis, ze ondersteunen mensen met een verstandelijke beperking bij het omgaan met de moeilijke dingen des levens. Geestelijke verzorging is breder dan hulp bij zorgvragen. Zo heeft gehandicaptenzorginstelling Ipse de Bruggen een geestelijk verzorger die cliënten onder meer helpt met het rouwproces na het verlies van een dierbare. Bij de brandweer in Utrecht is onlangs een geestelijk verzorger om zijn collega’s te helpen omgaan met ingrijpende gebeurtenissen én er gewoon te zijn voor collega’s die hun verhaal willen doen.
Geestelijk verzorgers vind je tegenwoordig in alle sectoren. Er is vraag naar een luisterend oor en een antwoord op zingevingsvragen en dat is waar zij voor zijn.
Door: Nationale Zorggids
Bronnen: Beroepengids, geestelijkeverzorging.nl, Rijksoverheid, Met Zorg Leven
