Sinds 1 november 2024 zijn er in Nederland drie gespecialiseerde post-covid expertisecentra geopend, bedoeld om patiënten met langdurige klachten na een coronabesmetting te ondersteunen. De centra bevinden zich in het Maastricht UMC+, het Amsterdam UMC, en het Erasmus MC in Rotterdam. Patiënten die minstens een jaar ernstige post-covidklachten hebben, zoals chronische vermoeidheid en ademhalingsproblemen, kunnen hier op verwijzing van hun huisarts terecht. De precieze criteria voor wie in aanmerking komt voor een doorverwijzing worden nog verder uitgewerkt, zodat huisartsen effectief kunnen bepalen wie geholpen kan worden in deze centra.
In Nederland wordt geschat dat tussen 5 en 10 procent van de mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt, langdurige klachten ontwikkelen die maanden of zelfs jaren kunnen aanhouden. Dit betekent dat momenteel tussen de 100.000 en 150.000 Nederlanders aan langdurige post-covidklachten lijden, hoewel de ernst van de klachten varieert. Voor sommige mensen zijn de symptomen mild, maar voor een aanzienlijke groep is het effect op de kwaliteit van leven zo groot dat werken of deelnemen aan het sociale leven nauwelijks mogelijk is.
Mensen met post-covid kunnen last hebben van tweehonderd verschillende soorten klachten, met afwijkende gevolgen per persoon. Het is niet bekend waarom de ene persoon wel langdurige coronaklachten houdt en de ander niet. Tot slot is het gebrek aan behandelingen en medicatie-opties een belangrijke derde reden om dergelijke expertiscentra in het leven te roepen. Dat er behoefte aan is, is duidelijk: slechts enkele dagen na opening kregen duizenden patiënten een verwijzing, met als gevolg direct een wachtlijst.
Post-covidbehandelingen
De klinieken zijn opgezet om de groeiende vraag naar gespecialiseerde post-covidzorg te ondersteunen en om kennis op te bouwen over post-covidbehandelingen. Het doel is om patiënten meer gericht en gecoördineerd te behandelen en tegelijkertijd doorlopend te evalueren welke zorgmethoden het meest effectief zijn. Dit wetenschappelijk onderzoek, dat onder andere via het Post-COVID Netwerk Nederland (PCNN) wordt uitgevoerd, biedt ook aanknopingspunten om andere langdurige postinfectieuze aandoeningen (PAIS) beter te begrijpen en te behandelen.
Landelijke dekking post-covid expertisecentra
Hoewel de nieuwe centra in eerste instantie beperkt in capaciteit zijn, is het de bedoeling dat deze gespecialiseerde post-covidzorg op termijn uitgebreid wordt naar andere ziekenhuizen. Over drie maanden komen er al centra bij in Groningen, Leiden, Nijmegen en Utrecht. Een landelijke dekking draagt bij aan meer passende hulp voor patiënten. Voor kinderen met langdurige coronaklachten komen er aparte centra in Amsterdam, Utrecht en Maastricht. Vooralsnog betekent de beperkte toegang dat niet alle long covidpatiënten gelijk een doorverwijzing kunnen krijgen. Daarom selecteren de centra op willekeurige basis, zodat de toegang tot postcovidzorg eerlijk verdeeld wordt.
Voor volwassenen en kinderen gelden aparte verwijscriteria. Of je recht hebt op zorg van een post-covid expertisecentrum, vind je hier.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Bronnen: Amsterdam UMC, Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), NHG, Het Parool
