Het proefbevolkingsonderzoek naar longkanker onder (ex-)rokers, genaamd 4-in-the-lung-run, ligt onder vuur. Ondanks de hoopvolle beloftes om sterfgevallen door longkanker te verminderen, uiten experts forse kritiek op de ethiek en wetenschappelijke grondslag van dit onderzoek. Waar reguliere bevolkingsonderzoeken voor baarmoederhals-, borst- en darmkanker positieve resultaten hebben geboekt, blijken longkankerscreenings ingewikkelder en wellicht minder effectief. Dit en meer blijkt uit onderzoek van Follow the Money, meldt Metro.
Het onderzoek, opgezet om (ex)-rokers vroegtijdig te screenen op longkanker, werd geprezen na de NELSON-studie, waarin door screening mogelijk levens werden gered. Toch blijkt de realiteit minder rooskleurig dan de betrokken wetenschappers beweren. Longarts Willem Mali trok zich terug uit het onderzoek na het lezen van Amerikaanse studies die de effectiviteit van longkankerscreening in twijfel trekken. De resultaten zouden geen duidelijke daling van longkankersterfte laten zien, maar juist leiden tot overdiagnose en onnodige angst onder patiënten.
Vals-positieve uitslagen
Een van de belangrijkste kritiekpunten is de hoge mate van vals-positieve uitslagen. Veel mensen krijgen onnodig te horen dat ze mogelijk longkanker hebben, wat zorgt voor onrust en psychische belasting. Volgens John Broderson, die de bevolkingsonderzoeken bestudeert, zijn alle screeningsprogramma’s in bepaalde mate schadelijk. En als iemand dan wél longkanker heeft, is het lastig vast te stellen of iemand daaraan overleden is of door een beroerte of hartinfarct.
De betrokken onderzoekers stellen dat de kans op overlijden door longkanker met 24 procent zou afnemen door screening, maar volgens Follow the Money gaat het slechts om 6 procent. “Die 24 procent wordt gebruikt om resultaten aan te dikken’, stelt klinisch epidemioloog Gerben ter Riet van de Hogeschool van Amsterdam.
Belangenvertrengeling door banden met Siemens
Naast de wetenschappelijke twijfels zijn er zorgen over mogelijke belangenverstrengeling. Siemens, leverancier van de medische apparatuur die voor het onderzoek wordt gebruikt, speelt een prominente rol in het proces. Apparatuur van dit merk zijn dan ook gebruik binnen het proefbevolkingsonderzoek. Dit roept vragen op over de onafhankelijkheid en objectiviteit ervan.
Veel vraagtekens
Hoewel het proefbevolkingsonderzoek naar longkanker hoopvol klonk, blijkt uit kritiek van wetenschappers en ethici dat er serieuze vraagtekens moeten worden gezet bij de methode, resultaten en ethische uitvoering. Volgens diverse experts gaat het hier om diverse petten die er alle schijn van hebben dat er sprake is van belangenverstrengeling en beïnvloeding.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
