Afgelopen mei publiceerde farmaceut Lilly de resultaten van een onderzoek naar het nieuwe Alzheimer geneesmiddel ‘Donanemab’. Hieruit bleek dat het middel in staat was om beginnende Alzheimer onder ruim 1700 deelnemers te vertragen. Het onderzoek werd vervolgens gerepliceerd bij soortgelijke geneesmiddelen. Terwijl Donanemab effectiever lijkt dan zijn voorgangers, zorgt het wel vaker voor (zeer ernstige) bijwerkingen. Nederlandse experts zijn daarom iets terughoudender over het medicijn. Dit meldt Alzheimer Nederland.
NZG
Alzheimermedicijn Donanemab vertraagt ziekte, maar heeft ernstige bijwerkingen
-Volgens Lilly is het medicijn in staat om de gevolgen van de ziekte van Alzheimer met 35 procent te vertragen over een gebruiksperiode van 18 maanden. Middel Lecanemab liet vorig jaar september een vergelijkbaar effect zien.
Normaliter gaat de vaardigheid met cognitieve testen achteruit bij mensen met alzheimer. Donanemab kon dit echter vertragen. Bij de helft van de deelnemers bleven de vaardigheden zelfs hetzelfde. Echter gingen enkele mensen in de placebogroep ook niet achteruit in hun cognitie, waarbij een derde van deze groep stabiel presteerde op cognitieve testen. Terwijl het maar een klein resultaat is, geeft het de onderzoekers veel hoop. Zo hopen ze dat het effect doorwerkt en dat na vijf jaar gebruik vaan het medicijn, de symptomen wel een jaar tot anderhalf jaar kunnen vertragen.
Nederlandse onderzoekers zijn echter zeer voorzichtig. Volgens hen wegen de voordelen niet op tegen de nadelen, en heeft het volgens de artsen niet veel zin. Patiënten gaan bij dit soort medicijnen niet vooruit, maar minder snel achteruit. Zo zeggen zij dat langdurig gebruik nog niet veilig is gesteld en ook niet of het vertragende effect blijft aanhouden.
Uit verder onderzoek blijkt ook dat veel patiënten bijwerkingen kregen zoals zwellingen in het brein of kleine microbloedingen, die hierbij ook veel vaker voorkomen dan bij andere medicijnen zoals Aducanumab en Lacanumab. Wel werkten de meeste patiënten er weinig van en waren de gevolgen alleen zichtbaar op hersenscans. Een op vijftien patiënten kreeg lichte klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid of misselijkheid. Helaas deden ook ernstige bijwerkingen zich voor. Een op zestig van de deelnemers kreeg een ernstige hersenbloeding, terwijl er ook drie deelnemers overleden zijn door (waarschijnlijk) de gevolgen van de behandeling.
Het medicijn is alleen beschikbaar voor een klein groep. Zo werden mensen geweerd uit het onderzoek die al te vergevorderd waren, andere ziekten hadden die deelname te gevaarlijk maakten, of te weinig of geen alzheimereiwitten hadden, waardoor het medicijn niet zou gaan werken. Nederlandse experts denken dat nog geen 10 procent van de patiënten in aanmerking komt voor de behandeling als het medicijn op de Nederlandse markt zou komen.
Het kan echter nog een hele tijd duren voordat het op de Nederlandse markt komt. Dit kan pas na beoordeling van de Europe Medicijnautoriteit en de Nederlandse Zorgautoriteit, wat gemiddeld anderhalf jaar kan duren. Op zijn vroegst komt het in 2025 op de markt voor waarschijnlijk maar een kleine groep patiënten.
Door: Nationale Zorggids / Marian van Reesch