Een op de drie jonge criminelen heeft hersenletsel. Dit kan komen door drugs of drank in combinatie met agressief gedrag. Ze vechten hierdoor vaker en zijn vaker betrokken bij een verkeersongeluk. Ook zitten ze vaker op vechtsporten en krijgen daar een klap op het hoofd. Bijzonder hoogleraar forensische neuropedagogiek Maaike Kempes van de Universiteit Leiden vindt dat hier in de rechtszaal meer aandacht voor moet zijn. Want juist die schade aan hun hersenen kan leiden tot crimineel gedrag. Dit melden NOS en Algemeen Dagblad.
Hersenletsel kam iemands gedrag flink beïnvloeden. Zo zijn mensen met een NAH soms sneller overprikkeld, kunnen ze moeilijker omgaan met stress en leiden lastige situaties soms sneller tot agressie. “Dat maakt je kwetsbaarder om tot crimineel gedrag over te gaan.” Tijdens rechtszaken komen op dit moment maar weinig aanvragen binnen voor een hersenscan of ander onderzoek naar de hersenen. Volgens de bijzonder hoogleraar is daar nog een wereld te winnen.
Passende zorg
Kempes vindt aandacht voor niet-aangeboren hersenletsel in de rechtbank rechtvaardiger voor de verdachte. Ook is de kans op recidive hierdoor lager. Een verdachte krijgt door rekening te houden met het letsel misschien geen gevangenisstraf opgelegd, maar juist tbs. Behandelingen in de tbs slagen ook beter als de geschiedenis van dat letsel inzichtelijk wordt gemaakt. Als iemand moeite heeft met concentratie of het reguleren van impulsen, kunnen bepaalde behandelingen bij voorbaat al afvallen.
Geen vrijbrief
Overigens is hersenletsel geen vrijbrief voor jongeren om crimineel gedrag te vertonen. “Je kunt niet met een hersenscan wapperen en zeggen: ‘Kijk eens, ik kon er niets aan doen’. Als jij of ik een klap op het hoofd krijgen, laten we ook niet meteen crimineel gedrag zien.” En dat is ook waarom Kempes haar betoog nuanceert. Een jongere die in een gezin opgroeit waar veel liefde en aandacht is, hoeft het letsel geen extra effect te hebben op het gedrag. Maar dat ligt bij een jongere die opgroeit met veel stress wel anders. Daar kunnen de problemen verergeren. In de rechtbank kunnen gedragsdeskundigen daar rekening mee houden. Een beslisboom die door Kempes wordt ontwikkeld kan tijdens een zaak helpen bepalen of nader onderzoek nodig is.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
