“Er zijn nog 206 wachtenden voor u.” Zorgelijke cijfers, afkomstig uit het jaarverslag 2020 van het AKJ, vertrouwenspersonen in de jeugdhulp . “Kinderen en hun (pleeg)ouders doen steeds vaker een beroep op het AKJ met onvrede over de jeugdhulp. “Wanneer zorgen we voor een veilige omgeving voor jeugdigen én hun ouders, waarin ze gehoord en serieus genomen worden?” vraagt Pieter Wetser, bestuurder van het AKJ - vertrouwenspersonen in de jeugdhulp zich af. Daarmee voorkomen we escalatie van onvrede en stagnatie van de zorg voor onze kinderen. “Niks doen is geen optie. We moeten luisteren naar de kinderen en hun ouders. Waar lopen ze tegenaan? Wat kan beter? Wanneer ervaren zij onveiligheid?” Dit meldt AKJ.
In 2020 ziet het AKJ een toename van het aantal klachten over jeugdhulpinstanties naar ruim 14.000. Dat zijn bijna 1.000 klachten meer dan in 2019. Klachtprocedures worden opgeschort en klachtgesprekken worden uitgesteld, waardoor onbegrip en conflicten tussen (pleeg)ouders en jeugdhulpverleners verergeren. De spanning onder (pleeg)ouders en gezinnen lopen verder op vanwege onopgeloste conflicten met instanties. Jeugdigen ontvangen geen hulp, niet de juiste hulp of wachten te lang op hulp.
Groeiende vraag naar ondersteuning door vertrouwenspersoon
Door de groeiende vraag van (pleeg)ouders aan het AKJ is de wachtlijst voor (pleeg)ouders in Noord-Holland, Zuid-Holland en Gelderland opgelopen tot ruim 3 maanden. Momenteel staan er 238 (pleeg)ouders op de wachtlijst voor ondersteuning door een vertrouwenspersoon. Ook hebben veel meer (pleeg)ouders in 2020 een beroep gedaan op het AKJ voor ondersteuning bij tuchtzaken en is ook daar een te lange wachttijd ontstaan. De wachtlijsten bij het AKJ worden ook gevoed door vertraging vanwege de coronamaatregelen. Ook nu nog is de klachtbehandeling lang niet overal volledig opgestart. De extra onzekerheid over de jeugdhulp in coronatijd leidde bovendien tot meer vragen van (pleeg)ouders en jongeren. Het AKJ ziet de wachtlijsten steeds verder oplopen. Daarom zijn extra vertrouwenspersonen nodig. VWS heeft voor 2021 vanuit het steunpakket Jeugd 3 fte toegekend.
Jongeren voelen zich niet gehoord in de jeugdhulp
Het aantal klachten over bejegening stijgt en staat al sinds 2016 op nummer 1, zo blijkt uit cijfers van het AKJ. “Jeugdigen en (pleeg)ouders voelen zich al jaren niet serieus genomen. Worden niet gehoord. Missen een luisterend oor. Ze worden onder druk gezet en niet respectvol behandeld. De toenemende wachtlijsten voor ondersteuning door een vertrouwenspersoon dragen niet bij aan het vertrouwen in de hulpverlening”, aldus de bestuurder van het AKJ. “Wij zijn voor jongeren een bekend gezicht, dichtbij, onafhankelijk en direct beschikbaar. Op die manier kunnen we samen met de jeugdige of (pleeg)ouder(s) kijken hoe we hun onvrede kunnen wegnemen en zorgen voor de verbinding met de jeugdhulp, zodat onvrede niet escaleert en kwetsbare jongeren en hun (pleeg)ouders veiligheid en respect ervaren."
Klachtbehandeling
Uit onderzoek van het AKJ blijkt dat er bij de klachtbehandeling in de jeugdbeschermingsketen en de gemeentelijke toegang tot jeugdhulp nog veel te verbeteren is. Zo is het bij de gemeentelijke toegang vaak onduidelijk of er jeugdhulp geboden wordt of deze voldoet aan het klachtrecht, zoals vastgelegd in de Jeugdwet. Over de klachtbehandeling in de jeugdbeschermingsketen doet het AKJ in het onderzoeksrapport ‘Help, een klacht!’ (mei 2021) aanbevelingen om tot een betere klachtbehandeling voor cliënt en professional te komen, waaronder 10 gouden regels voor een goede klachtbehandeling.
Door: Nationale Zorggids
