Onze levensverwachting is de afgelopen anderhalve eeuw met 35 jaar toegenomen. Door deze extra jaren krijgen mensen ook te maken met meer lichamelijke en psychische ziektes. Psychiater Birit Broekman wil de complexe relatie tussen lichamelijke en mentale gezondheid beter begrijpen en aanpakken. "We worden ouder maar krijgen zo ook met meer jaren van ziekzijn te maken. Lichamelijke en mentale aandoeningen gaan hierbij vaak hand in hand. Maar liefst de helft van alle ziekenhuispatiënten kampt met zowel lichamelijke als mentale stoornissen. Vaak worden de mentale stoornissen onvoldoende (h)erkend of behandeld." Dit meldt Amsterdam UMC.
Het verband tussen lichamelijke en mentale stoornissen is complex. Diverse systemen in het lichaam, zoals het stresssysteem en geslachtshormonen, hebben gelijktijdig invloed hebben op zowel fysieke als mentale processen. Broekman doet onderzoek naar de invloed van geslachtshormonen op slaap en stemming.
Opvallend is dat vrouwen twee keer zo vaak getroffen worden door depressie in vergelijking met mannen. En dat risico neemt nog verder toe rond de zwangerschap en de menopauze. Nieuw onderzoek van Broekman suggereert dat fluctuaties in geslachtshormonen niet alleen direct de stemming kunnen beïnvloeden, maar ook indirect via hun effect op slaap. “We zien indicaties voor de invloed van geslachtshormonen op ons slaap-waakritme en de kwaliteit van slaap. Dat is interessant, aangezien slaapproblemen, zoals slapeloosheid, een bekende risicofactor is voor depressie maar ook voor lichamelijke klachten.
Geïntegreerde behandelingen
Broekman doet onderzoek naar geïntegreerde behandelingen. Bij deze behandelingen worden co-morbiditeit van lichamelijke en psychische klachten tegelijkertijd aangepakt. Daarvoor zijn (poli)klinieken opgezet waar meerdere specialisten samen de patiënt zien en een geïntegreerd behandelaanbod doen. “Ik ben ervan overtuigd dat we door integratie van behandelingen beter resultaat kunnen bereiken voor patiënten die zowel lichamelijke als mentale klachten ervaren. Uitbreiding van geïntegreerde zorgpaden met andere vakgebieden draagt bij aan betere patiëntenzorg. We moeten niet te veel op onze specialistische eilanden blijven zitten.”
Overgang
Met endocrinoloog Peter Bisschop en slaapexpert Eus van Someren, beiden verbonden aan Amsterdam UMC, en Dorenda van Dijken, gynaecoloog in het OLVG, start Broekman een onderzoek naar geïntegreerde behandeling tijdens de overgang. 80 procent van vrouwen ervaart overgangsverschijnselen als opvliegers, gewrichtsklachten, slechte slaap en depressieve klachten. Dit heeft een grote impact op gezondheid en werk van deze vrouwen. Broekman is als behandelaar verbonden aan een geïntegreerde menopauze polikliniek van het OLVG. “Daar zie ik als psychiater samen met de gynaecoloog vrouwen met complexe overgangsklachten en psychiatrische problemen voor wie standaardbehandeling in de 1e lijn geen effect heeft. Deze vrouwen behandelen we met leefstijlinterventies, waaronder slaapinterventies, en met antidepressiva. Maar ze krijgen ook hormonen voorgeschreven."
Door: Nationale Zorggids
