Door gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing geven de bestaande richtlijnen weinig houvast over de wijze van afbouwen van antidepressiva. Wel is bekend dat het afbouwen niet altijd eenvoudig is. De behoefte aan handvatten voor het afbouwen van antidepressiva is bij zowel patiënten als bij artsen en apothekers groot. Daarom stelden de beroepsverenigingen van huisartsen (NHG), apothekers (KNMP) en psychiaters (NVvP), samen met MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid een document op voor het afbouwen van bepaalde antidepressiva. Dit meldt MIND.
Het document benoemt risicofactoren en geeft voorbeelden van afbouwschema’s. Ook worden aanbevelingen gedaan voor een goede voorbereiding en begeleiding tijdens het afbouwen.
Voorschrijven en afbouwen is maatwerk
In een behandeling met antidepressiva is het van belang dat het medicijngebruik een regelmatig terugkerend gespreksonderwerp is in het contact tussen arts en patiënt. Het voorschrijven en het weer gaan afbouwen van antidepressiva is maatwerk. Niet iedere patiënt reageert hetzelfde op het afbouwen. Wanneer een patiënt mindert of stopt kunnen er onttrekkingsverschijnselen optreden. Een ander risico van het afbouwen van antidepressiva is dat de oorspronkelijke klachten na verloop van tijd kunnen terugkeren. Bij de wens om antidepressiva af te bouwen is het dus belangrijk dat arts en patiënt eerst de risico’s en de eventuele eerdere ervaringen met afbouwen of stoppen bespreken.
Samen doseringsstappen afspreken
Wordt het afbouwtraject vervolgens gestart dan spreken arts en patiënt samen het tempo en de doseringsstappen af. Meestal wordt uitgegaan van een afbouwschema van zo’n 8 weken. Uiteraard kunnen de arts en patiënt in samenspraak besluiten dit te verruimen of om extra tussenstappen qua dosering te maken. De kans van slagen van afbouwen wordt groter met een goede begeleiding van de arts tijdens het afbouwen. Belangrijk hierbij zijn voorlichting over onttrekkingsverschijnselen, afspraken over het afbouwtraject en de mogelijkheid voor regelmatig contact en tussentijds overleg met een arts.
Maatwerk bij afbouwen doseereenheden
Eveneens maatwerk is het aanbieden van de juiste doseereenheden bij het afbouwen. Dat is tevens een uitdaging, want niet iedere apotheek heeft alle bereidingsfaciliteiten in huis om de noodzakelijke doseereenheden te kunnen maken. Om apothekers daartoe in staat te stellen zijn (financiële) randvoorwaarden onontbeerlijk.
Het afbouwdocument wordt de komende tijd verder doorontwikkeld en zal zijn beslag krijgen in de beroepsstandaarden van de beroepsgroepen.
Door: Redactie Nationale Zorggids
