De Inspectie SZW rapporteert elke twee of drie jaar over resultaten en inzichten in een bepaalde sector. Dit is de eerste sectorrapportage voor de sector Zorg en Welzijn, over de periode 2010 – 2012. De Inspectie werkt risicogericht en heeft voor dit onderzoek acht segmenten gekozen op basis van risicoanalyses en gegevens over naleving van arbowet- en regelgeving. De resultaten van dit onderzoek zijn dan ook niet representatief voor de hele sector Zorg en Welzijn. De segmenten die de Inspectie bekeken heeft zijn de verpleging, verzorging en thuiszorg, ziekenhuizen, gehandicaptenzorg, kinderopvang, geestelijke gezondheidszorg, welzijn en maatschappelijke dienstverlening, jeugdzorg en ambulancediensten.

 

Wanneer werknemers uitvallen als gevolg van arbeidsomstandigheden, is dit niet alleen voor de betrokkenen nadelig. Het brengt ook hoge kosten met zich. Een kwart van de totale instroom in de WIA (arbeidsongeschiktheid) in Nederland komt uit de sector Zorg en Welzijn. Verzuim en uitval vergroten bovendien onnodig toekomstige arbeidsmarkttekorten in de zorg.

 

Het arbeidsgerelateerde verzuim in de zorg (1,2%) is 20% hoger dan gemiddeld in Nederland (1,0%) en wordt voornamelijk veroorzaakt door psychosociale arbeidsbelasting (zoals werkdruk, werkstress, onregelmatige werktijden, agressie en andere ongewenste omgangsvormen: 50%) en door fysieke belasting (30%). Daarnaast wordt 10% van de beroepsziekten in de zorg veroorzaakt door infecties met bacteriën of virussen.

 

Dat in de sector geïnvesteerd wordt in de bescherming van werknemers blijkt uit het feit dat in alle segmenten arbocatalogi aanwezig zijn en dat deze door de arbodeskundigen geraadpleegd en gebruikt worden. Uit de rapportage blijkt verder dat de acht onderzochte segmenten vaker dan gemiddeld voldoen aan de wettelijke verplichtingen uit de Arbowet.

 

Tegelijkertijd constateert de Inspectie SZW dat verbeteringen mogelijk en nodig zijn door grotere inzet van preventieve maatregelen. De belangrijkste risico’s voor arbeidsuitval moeten alle drie worden aangepakt. Daarbij is een arbozorgsysteem in de instellingen een goed begin, maar niet voldoende.

 

Bestuurders en management in deze sector moeten steviger sturen op goede arbeids-omstandigheden. Uit de inspecties blijkt verder dat intensieve voorlichting van medewerkers over de arbeidsrisico’s noodzakelijk is om medewerkers meer bewust te maken van de arbeidsrisico’s. Hetzelfde geldt voor toezicht van de leidinggevende om ervoor te zorgen dat de medewerkers de maatregelen ook toepassen. Zonder juiste toepassing en regelmatige evaluatie worden arbeidsrisico’s onvoldoende beheerst.

 

Vanwege de relatief hoge arbeidsuitval en WIA-instroom besteedt de Inspectie SZW extra aandacht aan de sector Zorg en Welzijn. De Inspectie SZW blijft ook de komende jaren intensief toezien of instellingen voldoende doen om overbelasting van hun medewerkers te voorkomen. In 2013 en 2014 ligt de nadruk daarbij op psychosociale arbeidsbelasting. In 2014 en 2015 kijkt de Inspectie SZW ook naar fysieke belasting en de bescherming tegen bacteriën en virussen.

 

In de brief aan de Tweede Kamer stelt minister Asscher dat “hij er op rekent dat met de inzet van werkgevers en werknemers en hun vertegenwoordigende organisaties in combinatie met selectief en streng toezicht door de Inspectie SZW, gezond en veilig werken in de sector zorg en welzijn wordt verbeterd”.