Mensen met een verslaving verwerken beloningen anders in hun hersenen dan mensen zonder verslaving. Maar zijn ze dan ook meer of minder gevoelig voor beloningsprikkels die niet voortkomen uit de verslavende middelen zelf? Dat was lange tijd onduidelijk.

Door 25 onderzoeken over beloningsgevoeligheid bij alcohol-, nicotine-, cocaïne- en gokverslaving te combineren en de hersenbeelden uit deze studies te analyseren, ontdekten onderzoekers Arnt Schellekens (Radboudumc) en Guillaume Sescousse en Maartje Luijten (Radboud Universiteit) dat er een belangrijk verschil is in de hersenactiviteit tussen de verwachting van een beloning en het ontvangen van de beloning. In totaal vergeleken zij 643 verslaafde en 609 niet-verslaafde mensen met elkaar.

Zowel patiënten met een drugs- als gokverslaving blijken minder gevoelig te reageren op de voorspelling van een geldbeloning. “Ze hadden een verlaagde hersenactiviteit in het striatum, het beloningsgebied in de hersenen, wat wijst op weinig verwachting over de beloning” zegt Arnt Schellekens, onderzoeker en psychiater bij het Radboudumc. Voor het ontvangen van de beloning waren mensen met een drugsverslaving juist gevoeliger, de activiteit in het striatum was hier hoger. “Ze lijken dus verrast dat ze de beloning ontvangen”, aldus Schellekens. Bij mensen met een gokverslaving werd dit effect niet gevonden.

Beloningsprikkels zijn een belangrijk onderdeel voor het aanleren van gedrag. De onderzoekers denken daarom dat hun bevindingen betekenen dat leerproblemen ten grondslag liggen aan verslaving. Doordat er sprake is van verstoring van beloningsprocessen, kunnen deze mensen niet leren wanneer zij de geldelijke beloning ook echt mogen verwachten. Dit kan mogelijk verklaren waarom het deze mensen niet lukt andere keuzes te maken dan het gebruik van drugs, of het blijven gokken.

Door: Redactie Nationale Zorggids