UTRECHT - De gezondheidszorg bereidt zich voor op de toekomst. Hoe anticiperen België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada op de grijze golf met een vraag naar meer en bovendien complexe zorg? Ze zetten onder meer in op hoger opleiden van verpleegkundigen en een verstandige mix met verzorgenden en helpenden.
Hoe zal de zorg er in 2020 uitzien? Aan wat voor soort verpleegkundigen en verzorgenden is er dan behoefte? De bevolking vergrijst. Er komen meer ouderen met vaak meerdere aandoeningen, waardoor ze een groot beroep doen op zorg. Tegelijkertijd moet de zorg betaalbaar blijven.
Met subsidie van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland deed het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) literatuuronderzoek naar de verpleging en verzorging in België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. In het onderzoek ging speciale aandacht uit naar toekomstvisies op de verpleegkundige en verzorgende beroepen. De literatuur werd verzameld uit internationale literatuurdatabases en via internet searches.
Hoger opgeleid
De definitie van verplegen blijkt van land tot land te verschillen en verzorging wordt meestal gezien als onderdeel van verpleging. In alle geselecteerde landen zijn er meerdere opleidingen en niveaus voor de functie van (basis)verpleegkundige. Meestal bestaat er een variant vergelijkbaar met MBO- en een variant vergelijkbaar met HBO-niveau (‘bachelor level').
Wel is in alle landen een tendens te zien om verpleegkundigen alleen nog op HBO-niveau op te leiden. De toename van patiënten met complexe zorgproblemen vraagt om hoog opgeleide verpleegkundigen. De toekomstige verpleegkundige moet van veel markten thuis zijn en meer specialistische kennis hebben. In de bestudeerde landen zijn er ook specialistische vervolgopleidingen voor verpleegkundigen, vaak op Master-niveau.
Anderzijds is er ook het besef dat in de toekomst ook lager opgeleide ‘verpleegondersteunende' professionals nodig zijn.
Verstandige mix
NIVEL-programmaleider Anneke Francke: "Je ziet dat tussen de landen de verschillen in benamingen en functies groot zijn. Maar een overeenkomst is dat overal ingezet wordt op een verstandige mix van zorgpersoneel met verschillende opleidingsniveaus. Er is grote behoefte aan hoog opgeleide verpleegkundigen die taken van artsen overnemen, preventieve taken uitvoeren en arbeidsbesparende technologie gebruiken. Daarnaast blijven ook verzorgenden en helpenden broodnodig voor bijvoorbeeld hulp bij wassen, aankleden en het huishouden. Hoe die mix er optimaal uitziet, is ook in Nederland nog niet duidelijk."
