In de Nederlandse Grondwet staat dat de overheid maatregelen dient te treffen die de volksgezondheid moeten bevorderen. Om die reden bestaat in Nederland een systeem dat garandeert dat medische zorg voor iedereen financieel toegankelijk is. 

 

In de Zorgverzekeringswet (Zvw) is bepaald dat iedereen die in Nederland woont of werkt verplicht is een basisverzekering af te sluiten. De basisverzekering garandeert dat iedere inwoner van (of persoon werkzaam in) Nederland verzekerd is voor noodzakelijke medische zorg. Dit heet de verzekeringsplicht. Zorgverzekeraars bieden deze zorgverzekeringen aan. Nederlanders zijn daarin vrij om te kiezen bij welke zorgverzekeraar zij hun verzekering af willen sluiten. Er zijn drie groepen mensen voor wie geen verzekeringsplicht geldt, te weten:

De basisverzekering dekt het basispakket. De inhoud van het basispakket wordt door de overheid vastgesteld. Klik hier om de inhoud van het basispakket in 2016 te zien. Dit pakket bestaat onder andere uit basiszorg, zoals de zorg van de huisarts. Zorgverzekeraars mogen mensen geen basisverzekering weigeren. Klik hier om meer te lezen over de premie basisverzekering. Op de basisverzekering geldt een wettelijk eigen risico. Voor mensen met lage inkomens bestaat er een tegemoetkoming in de zorgverzekeringspremie: de zorgtoeslag.

 

Een zorgverzekering is jaarlijks opzegbaar. De opzegging moet uiterlijk 31 december binnen zijn bij de zorgverzekeraar. De verzekerde heeft dan nog tot en met 31 januari de tijd om zich in te schrijven bij een andere zorgverzekeraar. De startdatum van de verzekering wordt met terugwerkende kracht 1 januari. 

 

Mensen hebben daarnaast de mogelijkheid een aanvullende verzekering af te sluiten, waarin zaken als fysiotherapie of tandartsbezoeken worden verzekerd. Deze aanvullende verzekering is niet verplicht en wordt ingevuld door de zorgverzekeraar. De aanvullende zorgverzekering mag afgesloten worden bij een andere zorgverzekeraar dan die van het basispakket. Zorgverzekeraars zijn vrij om zelf te bepalen welke aanvullende verzekeringen zij aanbieden en welke voorwaarden hiervoor gelden. Zij kunnen kandidaten een aanvullende verzekering weigeren. Een aanvullende verzekering kan bij sommige zorgverzekeraars tussentijds gewijzigd worden. Vaak kan dan alleen gekozen worden voor een aanvullende verzekering met een hogere dekking.

 

Mensen die geen zorgverzekering hebben, moeten zelf de kosten voor ontvangen medische zorg betalen. Wanneer iemand geen basisverzekering heeft, terwijl de verzekeringsplicht wel geldt, dan stuurt het Zorginstituut Nederland een brief. De persoon in kwestie moet binnen 3 maanden na ontvangst van de brief een basisverzekering afsluiten. Wanneer dit niet gebeurt volgt een boete. Na 2 boetes meldt het Zorginstituut Nederland de persoon aan bij een zorgverzekeraar. Welke zorgverzekeraar dat is, bepaalt het Zorginstituut. Het Zorginstituut int vervolgens een jaar lang de standaardpremie van deze zorgverzekering op de inkomsten van de persoon (loon, uitkering of pensioen). Deze premies worden niet met terugwerkende kracht geïnd. Mensen die geen vast inkomen hebben, krijgen een acceptgiro van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Daarnaast maakt de Belastingdienst de eventuele zorgtoeslag over aan het CJIB. 

 

Verzekerden die hun premie niet betalen, kunnen door hun zorgverzekeraar bij het Zorginstituut als wanbetaler worden aangemeld. Wanbetalers betalen aan het Zorginstituut een hogere premie totdat hun schuld bij de zorgverzekeraar is afgelost. De werkgever van iemand die is aangemeld als wanbetaler heeft inhoudingsplicht. De werkgever moet de bestuursrechtelijke premie inhouden op het netto-inkomen van de werknemer en storten op de rekening van het Zorginstituut. Gedurende de aflossing van de premieschuld blijven wanbetalers verzekerd bij de eigen zorgverzekeraar. 

 

© Nationale Zorggids