“Bij mensen die niet in het ziekenhuis opgenomen hoeven te worden, is er dus geen reden om antibiotica te geven. Het is belangrijk om onnodig antibioticagebruik te voorkomen om resistentie tegen te gaan”, aldus onderzoekster Patricia van Velzen.

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een verzamelnaam voor ziekten waarbij de longen chronisch ontstoken zijn. De longen zijn daardoor blijvend beschadigd. Door COPD wordt ademen moeilijker en inspanning lastiger. In Nederland lijden meer dan 600.000 mensen aan deze chronische ziekte. Veel COPD-patiënten krijgen te maken met longaanvallen (zogeheten COPD-exacerbaties), waarbij ze het plotseling veel benauwder krijgen. Zo’n longaanval duurt een paar dagen en is soms levensbedreigend. De oorzaak is vaak een infectie met een virus of bacterie. Een longaanval wordt behandeld met corticosteroïden, stoffen die de luchtwegen verwijden en ontstekingen remmen.

Daarnaast worden vaak antibiotica gegeven, zeker als het opgehoeste slijm op een infectie wijst. Patiënten vragen daar ook geregeld om. Er waren aanwijzingen dat antibiotica ervoor zorgt dat een volgende aanval langer uitblijft, maar dit is nooit systematisch getest.

Patricia van Velzen heeft dit nu met haar collega’s onderzocht bij 305 patiënten die met hun longaanval niet in het ziekenhuis hoefden te worden opgenomen. De helft van deze groep kreeg het antibioticum doxycycline bij een longaanval, de andere helft niet. De patiënten werden daarna bijna twee jaar gevolgd. In die tijd kreeg 85 procent een tweede aanval.

In tegenstelling tot wat eerder werd gedacht, bleek het antibioticum geen effect te hebben op het tijdstip van de tweede aanval. Die kwam net zo snel als bij de patiënten die geen antibioticum kregen. Wel zorgde het antibioticum er in een klein aantal gevallen voor dat een longaanval beter werd onderdrukt. Maar bij 10 van de 11 patiënten heeft het geen enkel effect. Voor een klein positief effect moet je dus veel mensen voor niets antibiotica geven. ‘Dat is reden om terughoudend te zijn met antibiotica’, aldus Van Velzen.

Door: Redactie Nationale Zorggids