Veel artsen ervaren emotionele belasting en onzekerheid bij een verzoek tot euthanasie bij patiënten met dementie, blijkt uit onderzoek van het Radboudumc. Dat komt door de verwachtingen over een vooraf opgestelde wilsverklaring, de lastige beoordeling van de wilsbekwaamheid en de druk door patiënten zelf en naasten. Betere begeleiding van artsen is wenselijk. Dit meldt het Radboudumc.
Steeds meer mensen met dementie in Nederland vullen een wilsverklaring in en verwachten daarmee dat ze vanzelfsprekend recht hebben op euthanasie, wanneer zij door hun ziekte wilsonbekwaam worden. Maar artsen worstelen juist met euthanasie bij dementie. Zij voelen zich onder druk gezet, ervaren onzekerheid, en stuiten op hun eigen emotionele en persoonlijke kaders. Dat blijkt uit het proefschrift van huisarts en onderzoeker van het Radboudumc Jaap Schuurmans.
Twijfel
Schuurmans hield tientallen interviews en voerde een enquête uit onder bijna 450 huisartsen en artsen ouderengeneeskunde. Daaruit blijkt dat de bereidheid onder artsen om euthanasie toe te passen groot is, behalve bij mensen met dementie. Artsen twijfelen over de waarde van een eerder opgestelde wilsverklaring. Ook hebben ze moeite met de inschatting van ondraaglijk lijden, een vereiste voor euthanasie. Zelfs als iemand vooraf heeft gezegd: "Als ik mijn geliefden niet meer herken is dat ondraaglijk lijden."
Eigen regie
Veel artsen vinden euthanasie bij dementie belastend en dat zal volgens Schuurmans verder toenemen: "We zien een trend in de samenleving dat het professionele oordeel van artsen steeds minder bepalend is. Het belang van de beleving en zelfstandigheid van de patiënt groeit en krijgt meer invloed op medische beslissingen. Mensen willen eigen regie en dat legt druk op artsen."
Uit het onderzoek van Schuurmans blijkt dat artsen behoefte hebben aan meer begeleiding, niet alleen door SCEN-artsen en artsen van de levenseindekliniek, maar ook door palliatieve of geriatrische teams. Ze willen ondersteuning door overleg met andere artsen en ethici. Daarnaast zou scholing over wilsverklaringen en juridische kaders nuttig zijn.
Vooringenomen
Ook patiënten en hun naasten moeten volgens Schuurmans betere voorlichting krijgen: "We hebben meer maatschappelijk bewustzijn nodig over euthanasie bij dementie. De veronderstelling dat een wilsverklaring garantie biedt op euthanasie is een misvatting en moet bijgesteld worden. Ik zou het woord wilsverklaring graag veranderen in wensverklaring."
Euthanasie bij dementie is volgens Schuurmans geen discussie van voor of tegen zijn. "Het is vooral belangrijk dat een heel team zich goed inleeft in de persoonlijke achtergrond van een patiënt en ook blijft kijken naar alternatieven. Veel ongemakken of leed kunnen we wegnemen met de huidige inzichten van psychosociale interventies, medicatie of sedatie. We moeten rondom euthanasie vooral niet vooringenomen zijn."
Door: Nationale Zorggids
