Het is heel normaal om enige vorm van angst te voelen voor een bevalling, vooral als het je eerste kind is. Maar krijg je er paniekaanvallen, slaapstoornissen, extreme angst voor  aangeboren afwijkingen of doodgeboorte van, en wil je eigenlijk niet meer zwanger worden uit extreme angst voor de uitkomst? Dan heb je wellicht tokofobie.

Tokos + phobos

Tokofobie is een relatief nieuwe aandoening. Pas na 2017 is hier genoeg onderzoek naar gedaan waarna er een goede definitie van tokofobie kon worden opgesteld en de naam eraan verbonden kon worden: tokos = geboorte en phobos = fobie.

Ongeveer 13 procent van de vrouwen die níet zwanger is, heeft zo’n angst voor de bevalling dat ze geen zwangerschap wil meemaken. In andere gevallen hebben vrouwen een dusdanig traumatische bevalling gehad, dat ze er alles aan doen om dit nog een keer mee te maken.

Symptomen tokofobie

Vrouwen met tokofobie ervaren slapeloosheid, stemmingswisselingen en paniekaanvallen. Ook is er extreme aandacht voor alles wat er tijdens de bevalling fout kan gaan, zoals een stilgeboren baby, aangeboren afwijkingen of de dood van de vrouw zelf. Het gevolg is dan ook dat ze intimiteit helemaal gaan vermijden of in plaats daarvan van alle voorbehoedsmiddelen nemen die ze maar kunnen bedenken. In het uiterste geval laten ze zich steriliseren. Raken ze toch zwanger, dan zijn deze vrouwen sneller geneigd om te kiezen voor abortus. Of als ze het toch aandurven, kiezen ze voor een keizersnede. Vrouwen met tokofobie die ondanks alles natuurlijk bevallen, hebben een hogere kans op een gecompliceerde bevalling die langer en pijnvoller is. Ook is de kans groter op een negatieve ervaring of traumatische bevalling.

Net als bij andere (soms) irrationele angsten, is er voor tokofobie geen aanwijsbare reden (behalve na een zeer traumatische bevalling) voor. Ook kunnen depressies, overige angststoornissen en seksueel misbruik hier mogelijk aanleiding voor zijn.

Drie vormen van tokofobie

Er zijn drie vormen van tokofobie: primaire, secundaire en tertiaire tokofobie. Primaire tokofobie treedt op voordat de vrouw zwanger is, secundaire tokofobie komt voor na een traumatische bevalling en tertiaire tokofobie is een gevolg van een postnatale depressie.

Tokofobie behandelen

De impact van tokofobie is te beperken door er goed over te praten met een partner, vrienden of familie, of natuurlijk met een ggz-professional. Een effectieve behandeling, zoals cognitieve gedragstherapie, psychotherapie of medicijnen, kan de noodzaak voor een keizersnede tot 50 procent terugdringen.

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Bronnen: Tergooi, Marie Claire, NCT (National Childbirth Trust)