Vitamine K: tegen hersenbloedingen

Kinderen hebben niet lang vitamine K nodig. Alleen in de eerste 12 weken na geboorte is het goed voor kindjes die borstvoeding krijgen om extra vitamine K toegediend te krijgen. Dit zijn altijd druppels geweest, maar in de loop van dit jaar zal de standaard een injectie zijn. Ouders zijn niet verplicht om voor een injectie te kiezen, maar het advies van de Gezondheidsraad is om hier wel voor te kiezen.

Een tekort aan vitamine K in het lichaam van een baby kan leiden tot hersenbloedingen. Jaarlijks krijgen ongeveer twee baby’s met galgangartresie in Nederland een hersenbloeding door een tekort aan vitamine K. Vooral voor baby’s die borstvoeding krijgen is een dagelijkse dosis van 150 microgram vitamine K nodig voor een goede bloedstolling. Volgens het Voedingscentrum krijgen kinderen die flesvoeding krijgen al voldoende vitamine K binnen. Aangeraden wordt wel om extra te geven als er dagelijks minder dan 500 milliliter flesvoeding gedronken wordt. Dan zijn druppels afdoende.

De Gezondheidsraad snapt dat er ouders zijn die hun kinderen niet willen laten injecteren en adviseert deze ouders om hun kind driemaal oraal twee milligram vitamine K te geven. Dit zou dan direct na de geboorte moeten gebeuren, na vier tot zes dagen en na vier tot zes weken. Met het advies hoopt de raad het aantal jaarlijkse bloedingen te verminderen.

Vitamine D: voor sterke botten en tanden

Het advies voor baby’s en peuters tot 4 jaar is om dagelijks 10 microgram vitamine D te slikken voor sterke botten en tanden. Het moet vooral de zeldzame botziekte rachitis voorkomen. Het lukt kinderen tot 4 jaar namelijk niet om voldoende vitamine D uit voeding en zonlicht te halen en daarom is een supplement nodig. Voor kinderen met een getinte of donkere huid wordt aangeraden om langer 10 microgram vitamine D te geven.

Er zijn multivitaminen op de markt voor kinderen tot 4 jaar, maar eigenlijk zijn die overbodig. Daarbij blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond in 2019 dat veel van deze multivitaminen niet zijn afgestemd op de behoefte van jonge kinderen. Bijna de helft bevatte (veel) te weinig vitamine D en drie producten hadden een onaanvaardbaar hoge dosis vitamine A of foliumzuur. Ook bevatte maar de helft van de 37 onderzochte multivitamines ijzer, een mineraal waar peuters soms een tekort aan hebben. Een teveel aan vitamine A kan vergiftiging veroorzaken en een te veel aan foliumzuur kan ervoor zorgen dat een vitamine B-tekort onopgemerkt blijft.

Ouders van gezonde kinderen kunnen multivitamines links laten liggen, stelt het Voedingscentrum. Zolang er maar vitamine D als supplement wordt gegeven.

En hoe zit dat tegenwoordig met levertraan?

Vroeger was levertraan vaste prik voor kinderen, maar tegenwoordig is het vervangen voor druppels of tabletten vitamine D. Levertraan wordt gemaakt van de lever van verschillende soorten vissen en er zit jodium, fosfor, vitamine D, vitamine A en omega-3-vetzuren in. Daardoor is het goed voor niet alleen de botten en tanden, maar ook voor de hersenen, huid, ogen en het hart.

De smaak van levertraan: rotte vis. Kinderen kregen er dus niet graag een lepel van en dat hoeft een paar decennia lang al niet meer. Volgens Ouders van NU maakt het product echter een comeback, vooral in natuurwinkels. Sommige websites en blogs prijzen het aan als superfood. Voor kinderen kan het echter ook gevaarlijk zijn, omdat er veel vitamine A in kan zitten. Dat is ook voor zwangere vrouwen niet veilig en daarom raadt het Voedingscentrum het zwangeren af om supplementen daarmee, en dus ook levertraan, te gebruiken.

Bronnen: Voedingscentrum, Consumentenbond, Thuisarts.nl, Ouders van NU