In de puberteit zien ouders hun lieve, sociale kinderen vaak veranderen in egocentrische ‘hotelgasten’ die enkel aan zichzelf denken. Maar pubers worden juist steeds beter in het afwegen van ieders belang, ontdekte ontwikkelingspsycholoog Rosa Meuwese van de Universiteit Leiden. Dat meldt de universiteit.
“Pubers hebben geen goede naam als het gaat om sociaal gedrag”, zegt Meuwese. “Van ouders hoor je vaak dat hun lieve, sociale kinderen veranderen in egocentrische, luie hotelgasten die alleen aan me, myself & I denken. Maar buiten het zicht van volwassenen leren pubers veel van hun leeftijdsgenoten over sociaal gedrag.” Als ouders meer kennis hebben over het nut van deze sociale ervaringen bij de ontwikkeling van het puberbrein, kan dat helpen om op de sociale ontdekkingstocht van hun pubers te vertrouwen.
Zorgvuldig afwegen
Meuwese onderzocht hoe het sociale brein van pubers zich ontwikkelt in de relaties met hun leeftijdgenoten. Ze keek naar de ontwikkeling van prosociaal – sociaal wenselijk – gedrag bij pubers: ze onderzocht hun gedrag, hersenstructuur, hersenfunctie en de kwaliteit van hun vriendschappen. Zo liet zij op scholen in de omgeving van Leiden ruim duizend scholieren een gokspel spelen op de computer. De deelnemers konden steeds kiezen: 1 euro voor jezelf en 1 euro voor een ander, óf een verdeling die soms socialer was of juist minder sociaal. Daarbij blijken jongeren steeds minder volgens een vaste norm te kiezen en steeds zorgvuldiger hun afwegingen te maken. “In tegenstelling tot wat veel ouders zien bij hun kinderen, kijken pubers dus juist wel steeds meer naar ieders belang”, concludeert Meuwese.
Winnen voor je vriend
Nog eens dertig scholieren mochten een gokspel doen terwijl ze in de MRI-scanner lagen. Vooraf werd hen gevraagd wie in hun klas ze aardig vonden, wie niet en wie hun beste vriend(in) was. Meuwese verwachtte bij kinderen die door veel klasgenoten aardig werden gevonden, meer hersenactiviteit in het beloningscentrum in de hersenen te zien wanneer zij geld winnen voor een vriend. Maar ze ontdekte juist dat kinderen die door veel klasgenoten niet zo aardig werden gevonden én gevoelig waren voor beloning, meer activiteit te vertoonden in hun beloningscentrum bij winst voor zichzelf.
Sociale brein ontwikkelen
Pubers zijn in de loop van hun sociale ontwikkeling steeds beter in staat om hun eigen belang af te wegen tegen het belang van de ander. Hun sociale vaardigheden gaan dus niet achteruit, maar ze verfijnen, juist door interactie met leeftijdgenoten. Meuwese zag bij pubers met veel of zeer goede vriendschappen een snellere ontwikkeling van het sociale brein.
Door: Redactie Nationale Zorggids
