Geneesmiddelen die op de Opiumlijst staan, mogen niet zomaar worden meegenomen naar het buitenland. Afhankelijk van de duur en bestemming van de reis is dan een Schengen- of Engelstalige verklaring nodig. In 2022 verstrekten apotheken aan bijna 2 miljoen mensen een geneesmiddel dat op de Opiumlijst staat. Hiervoor heeft de SFK gekeken naar stoffen die worden genoemd in de Opiumwet en die ook een farmaceutische toepassing kennen. Producten zoals paddo’s, die ook op de lijsten staan, zijn buiten beschouwing gelaten.

Slaap- en kalmeringsmiddelen

Van alle middelen op de Opiumlijst kennen de slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen) de meeste gebruikers; in totaal ruim 1,2 miljoen. Binnen deze groep tellen oxazepam en temazepam de meeste gebruikers met respectievelijk 506.000 en 367.000 personen. De pijnstillers op de Opiumlijst worden door ruim 650.000 mensen gebruikt, met oxycodon (479.000 gebruikers) als aanvoerder binnen de groep. 277.000 mensen gebruiken een adhd-middel, van wie 230.000 methylfenidaat.

De meeste gebruikers van Opiumlijstmiddelen zijn 51-80 jaar oud. Bij de anti-epileptica (barbituraten) is dit 64 procent van de gebruikers, bij de pijnstillers 56 procent en bij de slaap- en kalmeringsmiddelen 54 procent. ADHD-middelen laten een ander patroon zien: vooral tieners en twintigers gebruiken deze medicatie; zij zijn samen goed voor 58 procent van alle gebruikers van deze middelen.

Op reis

Een deel van de gebruikers van een Opiumlijstmiddel zal een medicijnverklaring nodig hebben, bijvoorbeeld voor een vakantie in het buitenland. Volgens het CBS ging in 2019 (vóór corona) bijna twee derde van de Nederlanders op vakantie buiten de landsgrenzen. Van hen neemt een deel deze medicatie chronisch, ook tijdens de vakantie. Bij incidenteel gebruik worden deze middelen tijdens een vakantie wellicht thuisgelaten, waardoor een verklaring niet nodig is.

Door: Nationale Zorggids 
Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK)