Jaarlijks zijn zo’n 2.300 kwetsbare mensen in de zorg bij aanbieders van beschermd en begeleid wonen waarbij fraude en/of verwaarlozing wordt vermoed. Deze aanbieders maken gebruik van mensen met bijvoorbeeld een verstandelijke beperking, psychische problemen, een verslaving of mensen die er alleen voor staan. Er wordt onderdak en zorg beloofd, maar in de praktijk krijgen ze niet de hulp de zij nodig hebben. Dit blijkt uit onderzoek van het Informatieknooppunt Zorgfraude (IKZ) naar signalen van fraude en zorgverwaarlozing.
Cliënten wonen vaak in een huis van de zorgaanbieder of een verhuurder die gerelateerd is aan de zorgaanbieder. De zorg die de cliënten krijgen, is veelal onder de maat, constateert IKZ. Ook zijn er signalen dat in een aantal gevallen cliënten worden mishandeld, geïntimideerd en zelfs aangezet tot prostitutie. De zorgaanbieder zet hen daarbij onder druk door te dreigen met uithuiszetting.
Zorg vaak bekostigd uit persoonsgebonden budget
Er ontstaan soms onveilige situaties in de huizen doordat er nauwelijks begeleiding is en er in huis alcohol en drugs worden gebruikt. Ondertussen declareren de zorgaanbieders meer zorg dan is geleverd en moeten cliënten soms bankpassen, zorgpassen en DigiD’s afstaan. Opvallend is dat het vaak gaat om zorg die wordt bekostigd uit een persoonsgebonden budget (pgb). Veel zorgaanbieders waar signalen over zijn blijken geen achtergrond in de zorg te hebben. Sommigen hebben banden met criminaliteit zoals drugshandel, mensenhandel en faillissementsfraude.
Bij gemeenten zijn naar schatting jaarlijks 1.500 mensen slachtoffer van aanbieders van beschermd wonen waarbij fraude en verwaarlozing wordt vermoed. Hiermee is een bedrag van 40 miljoen euro gemoeid. Bij zorgkantoren gaat het vermoedelijk om achthonderd cliënten op jaarbasis met een bijbehorend bedrag van 63,5 miljoen euro.
Betere bescherming bieden
Als het aan het IKZ lig, doen gemeenten, zorgkantoren en de landelijke overheid meer om kwetsbare cliënten beter te beschermen, verhogen ze de kwaliteit van zorg en gaan ze fraude tegen. Opleidingseisen voor zorgverleners, kwaliteitscriteria voor de zorg, betere mogelijkheden om zorgaanbieders te screenen kunnen daaraan bijdragen. Ook vraagt het IKZ zich af of het verstandig is om pgb’s te verstrekken aan cliënten die er zelf geen regie over kunnen voeren.
Door: Nationale Zorggids
