In juni 2008 hielp Albert Heringa zijn 99-jarige moeder bij zelfdoding. Zij wilde niet meer leven, maar haar euthanasieverzoek werd afgewezen. Daarom nam ze het heft in eigen handen en vroeg ze haar zoon om haar te helpen. Hij gaf haar een bakje met yoghurt met daarin allerlei pillen die haar uit haar lijden verlosten. Heringa verliet nog voordat zijn moeder overleed het verpleeghuis, iets wat Het Hof hem kwalijk neemt. Vandaag een korte geschiedenis van het verhaal en hoe nu verder.
Twee jaar na de euthanasie van zijn moeder, werd de documentaire ‘De laatste wens van Moek’ uitgezonden. Daarin vertelt Heringa voor het eerst dat hij zijn moeder in 2008 had geholpen met haar doodswens. Ze was overigens niet ernstig ziek, maar van mening dat ze een voltooid leven had. En dat is ook waarom Heringa de publiciteit opzocht. Hij wilde aandacht voor het voltooide leven.
Heringa verliet na zijn hulp voortijdig het tehuis van zijn moeder. Waren er complicaties geweest, dan had hij dat gemist. Zelf zegt Heringa hierover: “Als ik langer was gebleven, was dat verdacht geweest en had het tehuis waar ze lag misschien ingegrepen. Dan was de wens van mijn moeder te mogen sterven niet uitgekomen.”
2010: Heringa maakt rol bekend
Na de documentaire in 2010 ging het Openbaar Ministerie (OM) over tot actie en werd Heringa zes uur lang verhoord over zijn rol bij de dood van Maria (Moek). Waarom mengde justitie zich hierin? Omdat de ‘normale mens’ geen hulp bij zelfdoding mag verlenen. Alleen een arts mag dit doen en dan nog gebeurt het vaak onder strikte voorwaarden. Zo wordt een euthanasieverzoek alleen ingewilligd bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Een voltooid leven wordt niet als zodanig gezien en valt ook niet onder een psychische ziekte of somatische aandoening. Heringa wist dus dat hij de wet overtrad.
2013: eerste rechtszaak
In 2013 stond Heringa voor de rechter. Deze oordeelde destijds dat hij schuldig was, maar verbond er geen straf aan. Toen begon er een reeks van acties aan de kant van het OM. Meteen na de uitspraak liet het Openbaar Ministerie weten zich niet bij het besluit neer te leggen en ging daarom in beroep. Maar ook in 2015 werd Heringa vrijgesproken, waarna het OM in cassatie ging. De zaak kwam bij De Hoge Raad terecht die oordeelde dat de man toch vervolgd moest worden. Waar in 2013 nog werd gezegd dat het om een noodtoestand ging, vond de Raad uiteindelijk toch dat dit te makkelijk was. Er was immers geen arts aanwezig.
“Hulp bij zelfdoding kan alleen straffeloos als deze hulp is gegeven door een arts. De verdachte is geen arts en kan daarom geen beroep doen op de strafuitsluitingsgrond van de euthanasiewetgeving”, zei de officier van justitie hierover. Volgens de advocaat van Heringa deed hij wat hij moest doen, omdat de huisarts niet wilde meewerken.
2017: OM eist nogmaals voorwaardelijke celstraf
Eind vorig jaar eiste het OM voor de derde keer een celstraf tegen Heringa. Justitie vindt dat de inmiddels 76-jarige man zich niet mag beroepen op overmacht. Bovendien waren er vanwege ouderdomsklachten, aandoeningen en doodswens van zijn moeder aanknopingspunten om een arts te zoeken voor euthanasie.
2018: laatste uitspraak gerechtshof
Heringa stond op 31 januari 2018 weer voor de rechter. Ditmaal in het gerechtshof in Den Bosch. Het OM eiste een voorwaardelijke celstraf van drie maanden, maar de rechter legde hem zelfs een gevangenisstraf van zes maanden voorwaardelijk op. Heringa is niet van plan om zich neer te leggen bij zijn voorwaardelijke celstraf voor hulp bij de zelfdoding van zijn moeder. “Ik voel me als een crimineel behandeld en dat verbaast me. Maar ik ben dit aangegaan om het af te maken. Als het aan mij ligt is de strijd nog niet afgelopen. Het gaat niet alleen over mij. Het gaat mij om de aandacht voor het voltooide leven. Deze uitspraak maakt me strijdbaar. Ik ga door tot de laatste snik.”
Maatschappelijke discussie
De maatschappelijke die gaande is over stervenshulpverlening voor mensen met een voltooid leven, is iets waar rechters zich niet in mengen. Met name omdat er nog geen concreet wetsvoorstel van D66 ligt, vinden de rechters dat zij zich erbuiten moeten houden. Het is daarom ook nog niet aan hem om te oordelen dat stervenshulpverlening aan mensen met een voltooid leven is toegestaan.
NVVE teleurgesteld
De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) laat weten enorm teleurgesteld te zijn over de voorwaardelijke celstraf van zes maanden. De NVVE is verbijsterd dat het Hof geen enkele empathie heeft getoond voor de positie waarin Heringa destijds verkeerde. Volgens de vereniging had hij geen andere keuze dan zijn moeder te helpen. Mocht alsnog cassatie volgen bij de Hoge Raad, dan zal de NVVE Heringa hierbij opnieuw ondersteunen. Als het aan de vereniging ligt moeten ook niet-artsen hulp bij zelfdoding moeten kunnen bieden. Iemand die wil sterven laat je niet alleen, zo luidt het devies.
Door: Redactie Nationale Zorggids
