Voor de term psychische variatie is geen eenduidige omschrijving, legt psycholoog Nicole Moreaux van SpecialistenNet uit. Het komt erop neer dat iedereen wel een bepaalde vorm van psychisch lijden of kwetsbaarheid heeft, die bij tegenslag de kop opsteekt. "Met de term psychische variatie kom je af van stempels die bij stoornissen horen. Als je de stempel stoornis opgeplakt krijgt, betekent dat niet dat je gek bent. Psychische variatie gaat wat vrijer om met de kwetsbaarheden van een mens", aldus de psycholoog.

 

In Nederland heeft 43 procent van de bevolking ooit te maken gehad met een psychische stoornis, berekende het Sociaal en Cultureel Planbureau in 2018. En 64 procent van de werkgevers wil mensen met een psychische kwetsbaarheid niet aannemen, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg. 

Actrice en documentairemaker Hanna Verboom heeft persoonlijk ervaren hoe het is om te leven met bipolariteit. Ze heeft recentelijk de documentaire 'Uit de schaduw' gemaakt om bij te dragen aan het doorbreken van de stigma's die bestaan rond psychische aandoeningen op onder andere de werkvloer. De film is gratis te bekijken op haar filmplatform Cinetree. Verboom geeft ook bedrijfslezingen over dit onderwerp en benadrukt dat open en eerlijk zijn over jouw situatie kan tonen dat je kwetsbaar durft te zijn en dat dit juist sterker maakt.

 

“Het is voor medewerkers belangrijk om te weten dat ze niet alleen zijn en dat er hulp en steun beschikbaar is. Werkgevers beginnen steeds meer te begrijpen dat het aannemen van mensen met een psychische variatie kan bijdragen aan een meer inclusieve en creatieve werkcultuur”. Het bevorderen van het welzijn van werknemers en het stimuleren van de groei en ontwikkeling van het bedrijf zijn volgens Verboom twee kanten van dezelfde medaille. “Als beide aspecten centraal staan, kunnen ze elkaar versterken en bijdragen aan een succesvolle en gezonde werkomgeving”.

Vroeger werd Verboom op het hart gedrukt om hier niet over te praten, omdat ze anders 'nooit ergens aan het werk zou komen’. Dat is precies hoe het niet moet, vindt psycholoog Nicole Moreaux van SpecialistenNet. "Er wordt nog steeds weinig over gemoed gepraat, vooral op de werkvloer. Angst om te praten over mentale problemen is onnodig." SpecialistenNet is een netwerk van psychologen en coaches. Binnen dit netwerk is psychische gezondheid op de werkvloer één van de specialismen.

 

Volgens SpecialistenNet laten te veel bedrijven en organisaties kwaliteit liggen, door mensen met een psychische variatie niet aan te nemen of handvatten te bieden om optimaal te functioneren. Zeker gezien de krappe arbeidsmarkt is dit een urgent probleem. 

 

"Werkgevers geven eerlijk toe dat ze het spannend vinden om iemand aan te nemen met een verleden van psychische variatie", vertelt Moreaux. Volgens haar vinden bedrijven het lastig om in te schatten wat kwetsbaarheid ze gaat kosten. "Terwijl het veel oplevert en kwaliteiten toevoegt die een organisatie ontbeert. ADD’ers zijn vaak creatieve mensen, die out of the box denken. Iemand uit het autismespectrum kan detailgericht werken en precies zijn, terwijl mensen met angsten vaker inlevend zijn, iets wat in de zorgwereld goed van pas komt."

SpecialistenNet helpt werknemers en werkgevers via drie principes: snelheid, specialisatie en nabijheid. De werkgever koopt de zorg zelf in, zonder tussenkomst van een verzekeraar. "Met deze aanpak hebben we een korte doorlooptijd en wachtlijsten, terwijl een traject in de reguliere gezondheidszorg zo een jaar kan duren. Onze werkwijze kost de werkgever natuurlijk geld, maar minder dan wanneer iemand er maanden uit zou liggen."

 

Het netwerk werkt samen met veel verschillende werkgevers. De specialisten stellen geen diagnose; zij kijken naar wat iemand nodig heeft om zich op de werkvloer beter te voelen. "We kijken niet alleen naar de kwetsbaarheid, maar ook naar krachten en vaardigheden. Vaak blijkt iemand geen stoornis te hebben, maar slechts overspannen te zijn. Zo heb ik net een traject afgerond met een overspannen man, die niet de sociale vaardigheden heeft makkelijk contact te leggen en te praten over zijn somberheid. Dan legt ons luisterende oor de basis voor verbetering. Psychisch lijden kan ook simpel worden opgelost."