Het vermogen van mensen om te begrijpen wat er in een ander omgaat is een sociale vaardigheid die te trainen is. Tot deze conclusie komt promovendus Ben Meijering van de afdeling Kunstmatige Intelligentie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn bevindingen kunnen van belang zijn voor mensen met een autistische stoornis, bij wie dit invoelingsvermogen verstoord is.
Volgens Meijering buigen wetenschappers zich al jaren over de manier waarop mensen zich in anderen verplaatsen. In de zogenoemde 'Theory of Mind' zijn er ruwweg twee manieren om er tegen aan te kijken. Sommige wetenschappers denken dat empathie een kwestie is van logisch redeneren, waardoor mensen kunnen reconstrueren hoe een ander denkt. Andere wetenschappers denken dat het een aparte eigenschap is van de hersenen, naast het vermogen om logisch te denken.
Met een experiment laat Meijering in zijn onderzoek zien dat proefpersonen beter kunnen worden in het anticiperen op wat anderen zullen doen (bijvoorbeeld als tegenstander in een spel). Wanneer Meijering de proefpersoon de tip gaf zich te verplaatsen in de tegenstander, dan hielden ze meer rekening met de tegenzetten. 'Dit laat zien dat sociale vaardigheden, bijvoorbeeld onderhandelen, te trainen zijn', aldus de promovendus. Ook toont hij met een tweede experiment aan dat de Theory of Mind - nodig om jezelf te verplaatsen in een tegenstander - meer is dan alleen logisch redeneren.
Dat het inlevingsvermogen trainbaar is is een belangrijke conclusie. Of personen met autisme ermee gebaat zijn, durft Meijering niet te zeggen. 'Maar stel, je krijgt een nieuwe baan waarin je veel moet onderhandelen. En dat gaat je niet goed af. Misschien heb je de neiging te zeggen 'ik kan dit niet' om dan de handdoek in de ring te gooien. Maar mijn onderzoek laat zien dat je met gerichte training je vaardigheden kunt verbeteren.'
Meijering verdedigt zijn proefschrift op 6 juni 2014 in de Rijksuniversiteit Groningen.
© Nationale Zorggids
