De bestuursvoorzitter van het Albert Scheitzer Ziekenhuis, Peter van der Meer, zegt tegen NOS dat hij al een aantal jaren voorbeelden hoort uit verschillende sectoren. Toen hij ‘het zoveelste bericht’ hoorde over andere organisaties dacht hij bij zichzelf dat het wel meevalt in het ziekenhuis. “Maar niks is minder waar. Gewoon in ons eigen ziekenhuis gebeurt dit ook.”

Giftige werkomgeving

Niet alleen Van der Meer, maar ook chirurg Maarten Lijkwan beseft zich wat er speelt. In december nam hij daarom het besluit om een gedragscode op te stellen met zijn collega’s. De chirurg stelt dat zij daar echter geen effect van hebben gemerkt. Hij stelt dat chirurgen bekend staan om ‘bepaald gedrag’, maar hij denkt ook dat er in andere organisaties waar machtsverhoudingen spelen precies hetzelfde gebeurt, zoals in de media of advocatuur.

Lijkwan geeft aan dat er in de chirurgenappgroep nog wel eens een verkeerde opmerking werd geplaatst. Zo stelt hij dat er grappen werden gemaakt in de groep die niets met het ziekenhuis te maken hadden, maar wel als grappig werden ervaren. “Die grappen waren vaak toch wel vrouwonvriendelijk, een tikkeltje racistisch van aard.”

Daarnaast blijkt uit een landelijk onderzoek dat ongeveer een kwart van de zorgmedewerkers wel eens te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag van collega’s. Onder jonge en startende artsen is dit zelfs één op drie.

Onderzoeker Caroline Koetsenruijter heeft mogelijk een verklaring. Zij schreef meerdere boeken over een giftige werkomgeving: “Vaak zijn het 24-uursorganisaties, waarbij mensen met elkaar werken zonder toezicht van de leiding, zoals tijdens weekenddiensten.” Ze stelt dat hier vaker een sfeer van beslotenheid heerst, waar intimidatie sneller voor kan komen.

Studenten

Niet alleen chirurgen krijgen te maken met ongewenst gedrag. Ook co-assistente Marit Mulder kan hierover meepraten. Zij liep mee met een chirurg in een ander ziekenhuis en geeft aan dat zij daar al een slechte ervaring had met haar co-schap. Daar mocht zij bijvoorbeeld niet naar het toilet tijdens een operatie, terwijl zij een niet-essentiële functie had.

Ze vindt het lastig om daarover een chirurg aan te spreken. De begeleider is namelijk ook de beoordelaar. Daardoor voelde Marit zich afhankelijk van haar begeleider voor een goed cijfer.

Inmiddels is er een actieplan opgesteld in het Albert Schweitz Ziekenhuis. Deze is erop gericht om ongewenst gedrag in de organisatie terug te dringen. Van der Meer zegt dat zij de medewerkers ook gaan stimuleren om eerder ongewenst gedrag te melden en hij wil het ook bespreekbaar maken.

#zouikwatzeggen-app

Om de medewerkers een handvat te bieden kunnen zij vanaf deze week terecht in de #zouikwatzeggen-app. Die biedt houvast bij het zoeken van steun of om een anoniem gesprek aan te vragen. Daarnaast kan er – indien gewenst anoniem – een melding worden gemaakt bij een vertrouwenspersoon. Naast het slachtoffer kan ook de dader via de app zien welke stappen er volgen.

Vice-decaan van de geneeskundefaculteit van de VU Amsterdam, Christa Boer, ontwikkelde de app. Zij hoorde gevallen van ongewenst gedrag en merkte daarbij dat het voor studenten lastig is om hierover in gesprek te gaan.

Boer denkt dat één app niet de oplossing is. Ze wil een omgeving creëren waar mensen zich betrokken en veilig voelen. Daarnaast merkt ze wel dat de media-aandacht die er over het thema is geweest wel heeft geholpen met de mondigheid van de studenten. “Maar het is heel belangrijk dat op sleutelposities in een ziekenhuis of andere organisaties er veel meer diversiteit is. Met een ander soort leiderschap doorbreek je bestaande structuren en verklein je het risico op grensoverschrijdend gedrag past echt.”

Door: Nationale Zorggids