De zorgkosten in Nederland zijn omvangrijk en vormen een groot punt van zorg. Onderzoeker Arthur Hayen onderzocht hoe verspilling in de zorg met nieuwe financiële prikkels kan worden tegen gegaan. En waarmee dus een daling in de zorgkosten gerealiseerd kan worden. Een prikkel voor huisartsen (shared savings) leverde in een experiment een besparing in de totale zorgkosten op van 3,5 procent. Op een prikkel voor verzekerden werd in een ander experiment bijna twee keer zo sterk gereageerd. Dit meldt Tilburg University.
Om de stijging van de zorguitgaven in te perken is het zaak om kritisch te kijken naar verspilling in de zorg. Soms is zorg niet nodig, wordt dubbel gedaan of vindt binnen een te dure setting plaats. Denk aan een patiënt die voor behandeling naar het ziekenhuis wordt verwezen terwijl de eigen huisarts vakkundig genoeg is om de patiënt zelf te helpen. Door verspilling tegen te gaan, stijgt de waarde die verzekerden terugkrijgen. Hayen bestudeerde daartoe twee financiële prikkels: een voor huisartsen en een voor verzekerden. Zo’n prikkel stimuleert om andere keuzes te maken.
Besparingen bij huisartsen
Bij een shared savings contract delen zorgaanbieders gerealiseerde besparingen in de zorgkosten, onder de voorwaarde dat de kwaliteit van de zorg niet in geding is. Zorgverzekeraar Menzis testte het door Hayen ontwikkelde contract met deelnemende huisartsen van Arts en Zorg. In het experiment werden ze beloond voor besparingen op de totale zorgkosten, ook voor kosten buiten de praktijk.
Hayen vond dat de zorgkosten met 3,5 procent waren afgenomen. De prikkel leidde bij huisartsen tot besparingen in de medisch-specialistische zorg, de diagnostische zorg en de huisartsenzorg. De patiënttevredenheid bleef voor en na het experiment constant.
Besparingen bij verzekerden
Hayen analyseerde verder bij verzekerden een prikkel in het systeem van eigen bijbetalingen. Verzekerden die moeten bijbetalen, hetzij via een eigen risico of via een no-claim, gebruiken minder zorg maar gebruiken nóg minder zorg wanneer het systeem van bijbetalen wordt vormgegeven als een eigen risico. Economisch bezien zijn beiden hetzelfde: de no-claim bonus aan het eind van het jaar wordt in feite bekostigd door premiestijging. Deze uitkomst kan verklaard worden door ‘aversie tegen verlies’, die mensen hebben.
Door: Redactie Nationale Zorggids
