"Het is eigenlijk een soort back to the future", zo vat hoogleraar Ontwikkelingsbiologie Joost Gribnau zijn nieuwste werk samen. Hij en zijn team ontwikkelden een technologie die het mogelijk maakt om te tijdreizen in het lichaam van een muis. Ze beschrijven hun ontdekking in het wetenschappelijke tijschrift Nature Biotechnology.

Gribnau vermoedt dat de tijdmachinemuis een gamechanger gaat zijn voor zijn vakgebied. "Dit is de eerste techniek die wetenschappers in staat stelt om terug te kijken in de tijd. We kunnen aan elke cel vragen hoe hij er dagen of weken geleden uit zag", legt hij uit. Dat is met name interessant voor ontwikkelingsbiologen. Zij houden zich bezig met de vraag hoe stamcellen uitgroeien tot alle verschillende cellen waaruit een lichaam bestaat, zoals bloedcellen, huidcellen of zenuwcellen.

Met de tijdmachinemuis kunnen wetenschappers die hele ontwikkeling in kaart brengen en nabootsen in een schaaltje. Dat laatste zou het begin kunnen zijn van nieuwe behandelingen, gebaseerd op stamcellen. "Denk bijvoorbeeld aan bloedstamcellen. Als we weten hoe stamcellen bloedstamcellen worden, kunnen we dat in het lab nabootsen. De bloedstamcellen kunnen we dan gebruiken voor een transplantatie bij patiënten met leukemie", aldus Gribnau.

Vlaggetjesmachine

De technologie werkt met vlaggetjes. De wetenschappers maakten een vlaggetjesmachine door het moleculaire apparaat dat een cel gebruikt om actieve genen af te lezen, te combineren met een vlaggetjeszetter. Ieder gen dat actief is als de vlaggetjesmachine aanstaat, krijgt een vlaggetje. Wetenschappers noemen die vlaggetjes methylgroepen. De meeste vlaggetjes blijven zitten, ook als de cel een kopie van zijn DNA maakt om te gaan delen.

Door: Nationale Zorggids