Om kansrijk op te groeien en op te voeden helpt een stevige pedagogische basis: een nabije omgeving die de ontwikkeling van kinderen stimuleert en ouders ondersteunt bij het opvoeden. De publicatie 'Opgroeien doe je samen' beschrijft wat de pedagogische basis is en hoe die versterkt kan worden zodat meer kinderen ervan kunnen profiteren. Medeauteur Sylvia Vlaardingerbroek: "Er zijn veel verschillende opvattingen over wat de pedagogische basis precies is. Daarom hebben we op een rijtje gezet wat erover bekend is."
De pedagogische basis bestaat uit alle contacten, sociale relaties en leefomgevingen die bijdragen aan het opgroeien, het opvoeden en de ontwikkeling van kinderen. Dat zijn bijvoorbeeld buren, vrienden, leerkrachten, medewerkers van de opvang en sportbegeleiders. Maar ook speeltuinen, sportvelden, hangplekken en groene ruimte in de buurt zijn van invloed. Hoe meer kinderen en ouders kunnen leren van die contacten, relaties en omgevingen, hoe groter hun pedagogische rijkdom.
Onzeker over opvoeden
Door allerlei oorzaken is de pedagogische basis in Nederland veranderd. Gezinnen zijn bijvoorbeeld kleiner dan vroeger en kunnen minder een beroep doen op de steun van familie. Ouders beschikken over meer kennis over opvoeden, maar kunnen zich juist onzekerder voelen. En door de individualisering wordt opvoeden minder gezien als een verantwoordelijkheid van de gemeenschap.
"Met de publicatie wil het Nederlands Jeugdinstituut verhelderen wat de pedagogische basis is, wat daarin werkzaam is en bijdraagt aan de ontwikkeling van alle kinderen", vertelt Sylvia Vlaardingerbroek. "Pedagogische basis is geen nieuw begrip, maar er zijn veel verschillende opvattingen en verwachtingen over."
Plek vinden in de gemeenschap
"De omgeving van kinderen is veel belangrijker dan we vaak denken. Daar leren ze het meest. We hebben in Nederland veel aandacht voor het kind als individu, maar kinderen moeten ook leren hoe ze hun plek vinden in het collectief, in de gemeenschap. Je moet bijvoorbeeld leren dat je in de klas soms moet wachten tot je de aandacht krijgt van de leerkracht, omdat je onderdeel bent van een grotere groep. Leren geven en nemen als lid van het collectief, dat is een essentieel onderdeel van opgroeien. En het is ook essentieel voor de opbouw van de toekomstige samenleving."
Gesprek over de lokale basis
De publicatie is bedoeld om te gebruiken bij een gezamenlijk gesprek over de lokale pedagogische basis, zegt Vlaardingerbroek. "Bijvoorbeeld met de gemeente, de school, de sportvereniging en het kinder- en jongerenwerk. Hoe goed gaat het met kinderen en jongeren in onze omgeving? Je kunt kijken welke factoren de belangrijkste zijn om in de omgeving aan te pakken, en afspreken hoe je daar samen aan gaat werken op alle plekken waar kinderen en jongeren komen. Dit gesprek is nodig omdat er geen blauwdruk is voor het lokaal versterken van de pedagogische basis."
Door: Nationale Zorggids
