De Wereldgezondheidsorganisatie definieert seksuele gezondheid als een met seksualiteit verboden toestand van fysiek, emotioneel, mentaal en sociaal welzijn. Seksuele gezondheid heeft dus niet alleen te maken met de afwezigheid van ziekte, disfunctie of zwakte, maar gaat ook over een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties. Het gaat ook over het ervaren van plezier en veilige seks. Op de Nederlandse basisscholen worden veelal lessen gegeven over seksuele gezondheid, maar als het aan Kenniscentrum Rutgers ligt, worden de lessen inhoudelijk beter. Ook is er aandacht voor seksuele gezondheid tijdens de coronacrisis.
Volgens Kenniscentrum Rutgers gebruiken 40 procent van de basisscholen een erkende lesmethode om kinderen over seksuele gezondheid voor te lichten. Ongeveer 35 procent van de scholen leren hun kinderen niets over homoseksualiteit. De meeste aandacht gaat uit naar verliefdheid, verkering, puberteit en vriendschap. “Het valt op dat te weinig scholen aandacht geven aan seksuele diversiteit, waaronder homoseksualiteit. Dat is opmerkelijk, omdat lesgeven over seksualiteit én seksuele diversiteit sinds 2012 verplicht is”, aldus Elsbeth Reitzema van Rutgers.
Bijna de helft van de basisscholen geeft al in groep 1 lessen over seksuele gezondheid. En dat is belangrijk, zegt Rutgers, want hoe eerder kinderen hierover leren hoe makkelijker zij hierover kunnen praten en hun wensen en grenzen goed kunnen aangeven.
Seksuele gezondheid in tijden van corona
Anno 2020 is er ook aandacht voor seksuele gezondheid in tijden van corona. Relaties, intimiteit en seksualiteit zijn veranderd sinds het virus zich in Nederland manifesteerde. De belangrijkste vraag voor velen is: hoe werkt seks nu? Mag het nog en hoe houd je de kans op het doorgeven van het virus zo klein mogelijk?
Partners in een huis kunnen gewoon intiem zijn en kunnen onmogelijk anderhalve meter afstand houden. Wel is het advies om geen seks te hebben, te knuffelen of zoenen als een van de twee lichte klachten heeft of als iemand in de nabije kring hier last van heeft.
Omdat het algemene advies is om anderhalve meter afstand te houden, geldt deze maatregel ook voor partners uit verschillende huishoudens. Dit houdt in dat intimiteit op anderhalve meter afstand veilig is. Tips van Rutgers zijn erotische verhalen vertellen, fantasieën uitwisselen, webcamseks of samen masturberen. Uiteraard alleen als beide partijen hiervoor hebben ingestemd.
‘Seksuele voorlichting te eenzijdig’
Volgens een Groningse onderzoeker worden religie en seksualiteit vaak gezien als onderwerpen die niet goed samengaan. Promovendus Jelle Wiering stelt dat de vele problematiseringen van religieuze benaderingen van seksualiteit vergelijkbare problemen op het gebied van seksualiteit in irreligieuze contexten verhullen. Hij is kritisch over de huidige seksuele voorlichting. “Een open gesprek over seksualiteit is vaak helemaal niet zo open en dient vooral om de visie op seks die omarmd wordt door de meerderheid te verkondigen en iedereen die anders denk in een negatief spotlight te zetten.”
Dokter Corrie
Wiering bespreekt ook het voormalig schooltv-programma Dokter Corrie. Uit analyse van de protesten van voornamelijk religieuze mensen blijkt dat veel van hen niet tegen seksuele voorlichting zijn, maar wel tegen de normalisering van seksualiteit die Dokter Corrie bepleit.
Ook analyseert Wiering een aflevering van het programma Hotel Sophie, dat seksualiteit zegt te bespreken als een normaal onderwerp. Hij laat zien dat de gesprekken die gevoerd worden in deze aflevering zich vooral richten op mensen met ideeën over seksualiteit die afwijken van meerderheidsopvattingen. Hij stelt daarom dat de normalisering van seksualiteit een kloof suggereert, en dus verder creëert, tussen witte irreligieuze Nederlanders en de religieuze niet witte Ander.
Rutgers erg bepalend
De organisatie Rutgers heeft een belangrijke rol binnen de seksuele voorlichting. "Rutgers heeft veel invloed op eventuele toekomstige financiële mogelijkheden en is zowel een kenniscentrum als een belangrijke speler op de markt van diensten en producten gerelateerd aan seksuele gezondheid. Het is dus verstandig voor afhankelijken, zoals consulenten seksuologie, om een goede relatie met Rutgers te onderhouden.’"
Verreweg de meeste mensen die Wiering sprak in zijn onderzoek zijn erg blij met het werk dat Rutgers doet en dat is een belangrijke bevinding. Maar ze vinden daarnaast dat de organisatie het veld wel domineert. In Nederland betekent seks vaak ook Rutgers en Wiering vindt het belangrijk om hier bij stil te staan. Nieuwe initiatieven op het gebied van seksuele gezondheid komen volgens zijn informanten momenteel lastig van de grond en dat komt volgens hen vooral door de huidige financiële structuren en de machtige positie van de grotere organisaties zoals Rutgers.
Door: Nationale Zorggids
Bronnen: Rutgers en Rijksuniversiteit Groningen , geraadpleegd 4 september 2020
