Ingrid Veenstra, GZ-psycholoog, ziet in de praktijk steeds vaker vrouwen en meisjes met autisme. “Het valt me op dat deze groep vaak met een andere zorgvraag binnenkomt. Ze kampen al langere tijd met stemmings-, angst- en dwangklachten of een negatief zelfbeeld, maar de juiste diagnose blijft uit. Waarom? Onderzoek naar autisme werd vroeger vaker onder mannelijke proefpersonen uitgevoerd. Pas nu onderzoek zich meer op meisjes en vrouwen richt, komen we er langzaam achter dat autisme zich bij hen heel anders manifesteert.”

En dat valt op in haar behandelingen. “Bij meiden is autisme niet altijd even zichtbaar. Zij zijn van nature wat sociaal vaardiger dan jongens en kunnen sociaal gedrag makkelijker aanvoelen of overnemen. Ze hebben bijvoorbeeld bijbaantjes, onderhouden contact met vriendinnen en zijn sociaal vaardig. Maar vanbinnen woedt een storm: over iedere sociale interactie denken ze uitvoerig na. Wat is de norm? Wat is wenselijk en hoe komt iets over? Achter ieder appje schuilt zo een heel gedachteproces. En dat kost ontzettend veel moeite en energie.”

Negatief zelfbeeld

“Een negatief zelfbeeld ligt voor deze meiden op de loer”, zegt Ingrid. “Als maatschappij zijn we nog heel erg gericht op het beeld dat vrouwen per definitie sociaal en empathisch zijn. Maar wat als dat je heel veel moeite kost en je steeds het gevoel hebt dat je ‘anders’ bent en er niet bij hoort? Dat je niet aan die norm kunt voldoen? Dat zijn bouwstenen voor een lage eigenwaarde en een negatief zelfbeeld”, zegt Ingrid. “Het is belangrijk dat jonge meiden met autisme op tijd de juiste behandeling krijgen. Eentje die gericht is op acceptatie en die praktische handvatten biedt voor de dagelijkse struggles.”

Met die vraag gingen Helena Hamstra en Larissa van Kooten aan de slag. Onlangs studeerden ze met ‘AUT je hoofd’ af aan NHL Stenden. “Met het boekje ‘AUT je hoofd’ kunnen meisjes van 11-18 jaar met autisme zelfstandig aan de slag met het hun zelfbeeld”, vertellen ze. “We kwamen er tijdens ons onderzoek achter dat veel jonge meiden zich schamen voor hun autisme. En dat heeft grote impact op de manier waarop ze naar zichzelf kijken. Daarom wilden we iets maken waarmee we hen op een creatieve en praktische manier kunnen helpen.”

COMET

De studenten deden grondig onderzoek naar de doelgroep voor wie ze het boek maakten. “We hebben goed geluisterd naar de jonge meiden met autisme. Wat vinden zij fijn? En waar hebben zij behoefte aan? Er zijn natuurlijk meerdere boeken op de markt waarmee je aan de slag kunt met een negatief zelfbeeld. Maar iets wat tot in de kleinste details is aangepast aan de eisen, wensen en voorkeuren van deze specifieke groep was er nog niet. Bovendien is het boek gestoeld op Competitive Memory Training-methode (COMET), een vorm van cognitieve gedragstherapie die vaak wordt toegepast bij kinderen en jongeren met een laag zelfbeeld. Daardoor is het invullen ervan niet alleen een leuke en creatieve bezigheid, maar ook daadwerkelijk zinvol.”

Door: Nationale Zorggids
Afbeelding: NHL Stenden Hogeschool