Een op de drie patiënten met een (chronische) lichamelijke ziekte krijgt last van psychosociale problemen. Zorgverleners hebben hier niet altijd aandacht voor. Dat heeft verschillende redenen zoals onduidelijkheid over verantwoordelijkheid en financiering. Daarnaast leeft de misvatting dat psychosociale begeleiding en psychologische diagnostiek en behandeling veel tijd en geld kosten. Om ervoor te zorgen dat zorgverleners meer houvast hebben over wanneer, hoe en door wie psychosociale zorg geboden dient te worden, is de kwaliteitsstandaard ‘Psychosociale zorg bij somatische ziekte’ opgesteld. Dit meldt Zorginstituut Nederland.
De kwaliteitsstandaard is ontwikkeld door een groot aantal organisaties waaronder patiëntenverenigingen, zorgaanbieders en beroepsverenigingen in afstemming met Zorgverzekeraars Nederland, met ondersteuning van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.
Standaard voor professionals in de 1e, 2e en 3e lijn
In de kwaliteitsstandaard is vastgelegd wat goede psychosociale zorg is en hoe die geleverd kan worden. De standaard biedt handvatten voor betere samenwerking tussen professionals in de 1e, 2e en 3e lijn (huisartsen, medisch- en verpleegkundig specialisten professionals in de geestelijke gezondheidszorg) en is een houvast om inzichtelijk te kunnen maken wat het lokale en regionale aanbod aan psychosociale zorg is en wie waarvoor verantwoordelijk is. Daarnaast biedt de standaard informatie over de bekostiging. Zorgverzekeraars Nederland heeft ook meegekeken bij dit onderdeel.
Een op drie patiënten ervaart psychosociale problemen
Psychosociale problemen als gevolg van een (chronische) lichamelijke ziekte komen vaak voor en manifesteren zich op verschillende momenten tijdens het ziekteproces en erna. Uit data van het NIVEL en het Trimbos-instituut blijkt dat een op de drie patiënten met een chronische ziekte psychosociale problemen ervaart. Dit kunnen bijvoorbeeld gevoelens van onzekerheid, angst, machteloosheid en depressie zijn. Vooral angst en depressie komen vaak voor bij mensen met een lichamelijke ziekte.
Winst op veel vlakken
In de richtlijnen voor lichamelijke aandoeningen die beroepsgroepen hanteren is weinig aandacht voor de psychosociale aspecten bij ernstige en chronische ziekte. Onduidelijkheid in verantwoordelijkheid en financiering zijn daar vaak mede debet aan. Daarnaast gaat men er in de regel vaak ten onrechte vanuit dat psychosociale begeleiding en psychologische diagnostiek en behandeling veel tijd en geld kosten. Terwijl wetenschappelijk onderzoek, dat voor de kwaliteitsstandaard is geraadpleegd, bewijst dat tijdig aandacht voor psychosociale problematiek zich in veelvoud terugbetaalt: in tijd, kosten, behandelresultaten en ook in patiënttevredenheid. Bij sommige aandoeningen, zoals oncologie en tinnitus, is hier al wel meer oog voor.
Door: Nationale Zorggids
