Een groeiende groep 75-plussers in Nederland woont zelfstandig. Op dit moment zijn dat er zo’n 1,2 miljoen. Onder hen zijn ouderen die kwetsbaar zijn in hun woonsituatie maar (nog) niet in een verpleeghuis willen of kunnen wonen. In veel gevallen gaat het goed, maar een deel van deze ouderen krijgt geen, te weinig of inhoudelijk geen passende zorg op het moment dat zij dit wel nodig hebben. Dit meldt het Sociaal en Cultureel Planbureau.
Een gebrek aan voldoende passende zorg en ondersteuning kan leiden tot een verergering van de problemen, een lagere kwaliteit van leven en een verhoogde kans op de inzet van acute – en vaak zwaardere – zorg. Diverse knelpunten belemmeren het ontvangen van passende zorg en ondersteuning. Zij houden verband met het stelsel maar ook met de werk- en denkwijzen van zorgorganisaties en professionals.
Verschillende redenen
Ouderen kunnen om verschillende redenen onvoldoende passende zorg krijgen. Sommige ouderen voldoen (net) niet aan de voorwaarden om zorg of ondersteuning te krijgen. Zij voldoen bijvoorbeeld nog niet aan de criteria voor de Wet langdurige zorg (Wlz), maar hebben op sociale gronden behoefte aan meer zorg en ondersteuning. Er zijn ook ouderen die moeite hebben om passend aanbod te vinden. Denk aan ouderen met problemen op meerdere domeinen of ouderen met de lichtste indicatie voor Wlz-zorg, waarvoor instellingen weinig plekken bieden. Daarnaast zijn er ouderen die niet of voldoende in beeld zijn bij professionele hulpverleners, terwijl zij wel een zorgbehoefte hebben. Tot slot zijn er ouderen die wel in beeld zijn, maar zelf (meer) zorg en ondersteuning afhouden, bijvoorbeeld uit financiële overwegingen.
Knelpunten en oplossing
Het SCP inventariseerde knelpunten die passende zorg en ondersteuning van deze ouderen belemmeren. Zo is de zorg en ondersteuning van ouderen opgedeeld in verschillende werkterreinen. De systeemwereld met wetten, regels en procedures en afspraken wringt vaak met de dagelijkse realiteit waarin ouderen en hun naasten leven. En er zijn tekorten aan middelen en personeel. Het samenspel tussen vele instanties, organisaties en beroepsgroepen verloopt lang niet altijd vlekkeloos. En het ontbreekt het zorgprofessionals aan de juiste deskundigheid en vaardigheden, maar tegelijkertijd zijn er beperkingen in de ruimte van hun organisatie om te handelen.
Alle betrokkenen kunnen volgens het SCP een bijdrage leveren aan (een deel van) de gezamenlijke oplossing: overheidsinstanties, zorgverzekeraars, zorgkantoren, zorgaanbieders, individuele zorgverleners, de oudere en hun sociale netwerk. Zij vormen allen een deel van een grotere keten en kunnen met een (nog sterkere) integrale blik doordenken wat hun aandeel zou kunnen zijn om het bestaande stelsel te verbeteren.
Door: Nationale Zorggids
