We hebben nooit eerder te maken gehad met een pandemie in Nederland. Enge ziektes en getallen van overlijden kennen we enkel van een jaarlijkse griepepidemie,vind ik ook  maar dat is niet in vergelijking met waar we nu mee te maken krijgen. Mensen moeten zichzelf opsluiten in hun huis, kunnen niet meer aan het werk en dat doen we voor onze eigen veiligheid en die van een ander. Het openbare leven zoals we het kennen is lamgelegd. Veel leuke activiteiten, evenementen en onze vakantie kunnen geen doorgang vinden wat extra moeilijk is na de donkere periode van de winter, nu de zon weer volop gaat schijnen. En ondertussen ontvallen ons steeds meer opa’s, oma’s en andere geliefde mensen. 

 

We krijgen te maken met rouw en verliesgevoelens. Rouw over verloren levens, maar ook rouw over een verloren baan of bedrijf, rouw vanwege verloren gezondheid omdat je corona hebt gehad en misschien wel blijvende schade eraan hebt overgehouden. Rouw om een geliefde die er niet meer is. En die rouw kan op dit moment vaak niet eens verwerkt worden in een normaal begrafenisritueel of afscheid. Het coronavirus hakt ook hier onze rouwrituelen kapot. 

 

Afscheid nemen kan soms niet eens vanwege strenge quarantainemaatregelen in het ziekenhuis of verpleeghuis. Je mag of kan niet bij de afscheidsdienst zijn omdat er geen groepen mensen bij elkaar mogen komen. Maar wat kan je dan wel doen? Hoe kan je wel een goed afscheid voor jezelf en anderen organiseren? Wat zijn de alternatieven?

 

Zelf had ik onlangs een afscheid van iemand die was overleden waar ik niet bij kon zijn en werd er gevraagd om op de tijd van de begrafenis een kaarsje te branden thuis. Ik heb een kaarsje gebrand en een fotootje van het kaarsje naar de nabestaanden gezonden op het moment van branden. Op die manier liet ik merken dat ik aan ze dacht en dat ik in gedachten bij ze was op het moeilijke moment van definitief afscheid nemen. Ik had een bos bloemen laten bezorgen met een rouwlint wat ze mee konden nemen en bij het graf of op de kist konden leggen. 

 

Ik zie afscheidsrituelen van andere mensen die een lange klappende haag mensen vormen in de straat waar de overledene nog een keertje langs het eigen huis en door de buurt wordt gereden zodat buurtgenoten afscheid kunnen nemen. Mensen volgen met een autostoet en rijden langs het kerkhof als teken van afscheid en respect naar de nabestaanden toe. Er worden berichtjes achtergelaten op social media of speciale afscheidspagina’s. of condoleanceregister Er wordt online gesproken en herinneringen opgehaald. Mensen kunnen virtueel toch bij elkaar zijn als ze dat willen op deze manier.

 

Wij mensen zijn geen solitaire wezens. We leven in groepen, we hebben elkaar nodig om ons goed te voelen, misschien wel meer dan ooit in deze moeilijke tijd. Het gemis aan een arm om je heen, een knuffel kan dan groot zijn, juist in tijden van rouw en verlies. Probeer een manier te vinden om elkaar toch te bereiken en er te zijn voor elkaar. Zeker in deze tijd van afzondering en lockdown, juist nu we die troost, geborgenheid en veiligheid zo hard nodig hebben om de moeilijkheden aan te kunnen. 

 

Ik hoop dat je goed afscheid kan nemen van hetgeen je afscheid moet nemen nu.. en wens je heel veel sterkte de komende tijd. Stay Home, Stay Safe...