De ‘rich-club’ van het brein, een harde kern van buitengewoon actieve, sterk met elkaar verbonden gebieden, is al helemaal ontwikkeld voor de geboorte. Dit betekent dat verstoring van ontwikkeling dus al optreedt tijdens de zwangerschap. Het maken van lange kernverbindingen stopt daarnaast meteen na de bevalling. De hersenen van te vroeg geboren kinderen kunnen daardoor ‘schade’ hebben die nooit meer ingehaald kan worden. Dit meldt Kennislink naar aanleiding van een artikel van onderzoekers van het King’s College London in PNAS.
De rich-club is een kernnetwerk; het Amsterdam Centraal van de hersenen als het ware. De term is zo nieuw dat er nog geen Nederlands woord voor is. Hersenonderzoeker Martijn van den Heuvel legt uit: “We noemden het ook wel de ‘communicatie-ruggenraat van het brein’.” Het vermoeden bestaat dat deze ruggengraat de basis vormt van een gezonde hersenontwikkeling.
Onderzoekers hebben nu gevonden dat een foetus van 30 weken al een rich-club heeft aangelegd. Hoewel de connecties al aanwezig zijn moeten deze echter in de laatste 10 weken van de zwangerschap in kwaliteit toenemen. Na 40 weken is de rich-club van de baby gelijk aan die van een volwassene.
Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat de rich-club zich anders ontwikkelt bij vroeggeboorte. In de baarmoeder gaat de ontwikkeling van lange kernverbindingen door. Dit stopt na de geboorte. De korte, lokale connecties in de hersenschors ontwikkelen zich dan juist.
Hoofdonderzoeker Gareth Ball concludeert hieruit dat verstoring van de ontwikkeling van een kind dus veel eerder op kan treden dan altijd gedacht werd. Van veel globale structuren werd aangenomen dat ze pas laat in het leven tot ontwikkeling komen, terwijl dit onderzoek uitwijst dat dit in feite al tijdens de zwangerschap gebeurt.
Een te vroeg geboren kind kan misschien nooit de lange overspanningen in het hersengebied aanmaken. Dit kan, zo opperen de wetenschappers, niet alleen afwijkende gedragingen opleveren maar ook mentale stoornissen teweeg brengen. Van den Heuvel: “We weten onderhand dat een verstoorde ontwikkeling van de rich-club kan leiden tot ziektes als schizofrenie. Nog voor de geboorte kan je hier dus al een kwetsbaarheid voor creëren.”
© Nationale Zorggids
