Van de jonge vrouwen met kanker krijgt slechts de helft een doorverwijzing naar een gynaecoloog voor een gesprek over het behoud van haar vruchtbaarheid, bijvoorbeeld door het invriezen van eicellen. Deze zorg leidt tot betere kwaliteit van leven en minder keuzestress en spijt, blijkt uit onderzoek van het Radboudumc. Verbetering van de situatie is mogelijk door een keuzehulp voor patiënten, een opleiding voor zorgverleners, meer bewustzijn en heldere afspraken, aldus onderzoekers van het Nijmeegse ziekenhuis.
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd met kanker kunnen hun vruchtbaarheid verliezen door behandelingen zoals chemotherapie, bestraling of een operatie aan de voortplantingsorganen. Zij willen vaak in de toekomst, als ze zijn hersteld van kanker, de mogelijkheid hebben om nog kinderen te krijgen. Vaak kan een gynaecoloog vóór de start van de kankerbehandelingen bijvoorbeeld eicellen invriezen of de eierstokken verplaatsen, zodat de vruchtbaarheid behouden blijft. Maar lang niet alle vrouwen krijgen informatie over die mogelijkheden. Slechts de helft van de vrouwen krijgt hiervoor een doorverwijzing naar een gynaecoloog.
Vrouwen die deze zorg wel krijgen, hebben na hun herstel van kanker een hogere kwaliteit van leven, minder stress en minder spijt. Ook als ze niet kozen voor een behandeling om de vruchtbaarheid te behouden.
Volgens gynaecoloog Ina Beerendonk krijgen veel jonge vrouwen met kanker deze zorg deels niet omdat het ontbreekt aan kennis en bewustzijn over dit onderwerp. Andere redenen zijn tijd, logistiek en houding en onduidelijkheid over wie verantwoordelijk is.
Keuzehulp
Het onderzoeksteam van het Radboudumc doet concrete aanbevelingen voor verbetering van de zorg rondom vruchtbaarheid bij jonge vrouwen met kanker. Zo ontwikkelden ze een online keuzehulp, die vrouwen ondersteunt bij hun beslissing. Die keuzehulp is uitgewerkt voor 23 verschillende soorten kanker, omdat zowel de aandoeningen als de bijbehorende behandelingen verschillende effecten hebben op de vruchtbaarheid.
Bewustzijn
Een tweede aanbeveling is de inzet van gespecialiseerde verpleegkundigen bij de afdeling voortplantingsgeneeskunde. Zij vormen een vast aanspreekpunt tijdens het vruchtbaarheidstraject bij kanker, zodat een patiënt minder verschillende gezichten ziet. Deze vorm van zorg is in de meeste ivf-klinieken beschikbaar. De onderzoekers menen dat het goed zou zijn als alle centra één of twee verpleegkundigen hebben die zich in dit onderwerp zouden specialiseren.
Als laatste benoemen de onderzoekers het belang van bewustzijn en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Beerendonk: "We willen graag dat vruchtbaarheidszorg bij kanker meer aandacht krijgt en onderdeel wordt van het zorgtraject. Dat kunnen we bereiken door bijvoorbeeld een herinnering in elektronische patiëntendossiers. Daarnaast moet vruchtbaarheid een vast agendapunt zijn bij het oncologisch multidisciplinair overleg. Ook moet elk ziekenhuis heldere afspraken hebben over wie de jonge vrouwen informeert en wie verwijst. Dit onderwerp verdient een vaste plek in de gezondheidszorg."
Door: Nationale Zorggids
