In tegenstelling tot wat menigeen verwacht, blijken er weinig tot geen verschillen tussen mannen en vrouwen te zijn in hun taalgebruik in één-op-één-gesprekken, zoals bij de huisarts. Wel blijken vrouwen vaker aan ondersteunende beurtwisseling te doen, zoals het benadrukken van hun luisterrol door te knikken, het gebruik van woorden als ‘hmhm’ en ‘ja’, en het op een coöperatieve manier onderbreken van hun gesprekspartner, bijvoorbeeld door te vragen om verduidelijking of om relevante extra informatie. Dit blijkt uit literatuuronderzoek van Radboud Universiteit Nijmegen, het Nivel en Radboudumc, meldt het Nivel.
Mannen zijn direct en onderbreken hun gesprekspartner, terwijl vrouwen onzekere woorden (‘misschien’ en ‘ik denk’) en bijzinnen gebruiken. Toch? Nou, eigenlijk is die relatie tussen gender en taalgebruik een stuk complexer, stellen de onderzoekers. De laatste tijd is er meer aandacht gekomen voor de rol van gender in gezondheid van mannen en vrouwen. Gender is een psychosociaal construct met verschillende dimensies, wat is terug te zien in termen als genderidentiteit en genderrollen. In deze context is het relevant om te onderzoeken in hoeverre arts-patiëntcommunicatie een rol speelt in man-vrouwverschillen in de zorg.
Weinig tot geen verschillen, behalve in ondersteunende beurtwisseling
Voor het literatuuronderzoek hebben de onderzoekers 15 studies over mannelijk en vrouwelijk taalgebruik nader onderzocht. Ze focusten daarbij op taalgebruik in één-op-ééngesprekken en definieerden meer dan 30 talige variabelen, zoals onderbrekingen, intensiveerders (‘heel erg’), onzeker taalgebruik (‘waarschijnlijk’, ‘toch?’), het aantal woorden, hoofdbewegingen, en voornaamwoorden (‘ik’, ‘jij’). Voor de meeste variabelen werden geen genderverschillen gevonden.
Alleen in experimentele condities waarin de genderidentiteit of genderrollen van de deelnemers werden benadrukt, werden enkele verschillen in het taalgebruik van mannelijke en vrouwelijke sprekers gevonden. Wel bleek uit verschillende studies dat vrouwen vaker hun luisterrol benadrukken of hun gesprekspartner op een ondersteunende manier onderbreken.
De inzichten zijn gebruik in een vervolgonderzoek dat zich specifiek richt op gesprekken tussen patiënten en huisartsen. Dit onderzoek bevindt zich in de afrondende fase.
Door: Nationale Zorggids
Bron: Nivel, https://www.nivel.nl/nl/nieuws/een-op-eengesprekken-verschillen-mannen-en-vrouwen-niet-hun-taalgebruik-wel-benadrukken, geraadpleegd op 23-2-2022
