Er zijn meerdere wetten van toepassing op de ziekenhuiszorg. Er zijn wetten die de financiering regelen, wetten die de patiëntenrechten vast hebben gelegd en er zijn regels omtrent de bereikbaarheid van acute zorg. 

 

De Zorgverzekeringswet werd in 2006 ingevoerd ter vervanging van de Ziekenfondswet. Sindsdien is er niet langer een onderscheid tussen mensen die verzekerd zijn bij het ziekenfonds en mensen die een verzekering hebben bij een particuliere zorgverzekering. Iedereen van 18 jaar en ouder is nu verplicht een basiszorgverzekering af te sluiten. Ziekenhuiszorg valt grotendeels onder de basisverzekering en wordt dus door de zorgverzekering vergoed. Het gaat dan om geneeskundige zorg door medisch specialisten en verloskundigen, verblijf in het ziekenhuis, medicijnen en ziekenvervoer. In sommige gevallen, zoals een bevalling in het ziekenhuis zonder medische noodzaak, of voor sommige medicijnen moeten patiënten wel een eigen bijdrage betalen aan de zorgverzekering. 

 

Wie zorg ontvangt heeft in Nederland een aantal rechten die bij wet geregeld zijn. Zo hebben patiënten recht op informatie over hun gezondheid en behandeling en mogen zorgverleners niet behandelen zonder toestemming van de patiënt. Iedereen heeft recht op duidelijke informatie over medische zorg opdat patiënten een weloverwogen beslissing kunnen maken over hun behandeling. Artsen en zorgverleners zijn verplicht een patiënt hun diagnose te vertellen, welke behandelingen nodig zijn en de eventuele risico's en welke mogelijke andere oplossingen er zijn voor een gezondheidsprobleem. 

 

In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo) staat dat artsen en zorgverleners een behandeling niet zonder toestemming van een patiënt mogen uitvoeren, met uitzondering van noodsituaties. Als een patiënt geen toestemming geeft voor een medisch onderzoek of behandeling moet een arts dit accepteren. De arts is wel verplicht goed te informeren over de mogelijke medische gevolgen. Artsen mogen daarnaast weigeren een behandeling uit te voeren maar dan moeten ze de patiënt wel helpen een andere arts te vinden. Kinderen onder de 12 jaar mogen niet zelf beslissen over hun behandeling, die verantwoordelijkheid ligt bij de wettelijke vertegenwoordiger van het kind, meestal de ouders. Kinderen tussen 12 en 16 jaar beslissen samen met hun ouders over een onderzoek of behandeling en vanaf 16 jaar mogen jongeren zelf beslissen over onderzoeken of behandelingen die zij moeten ondergaan.

 

Niet elk ziekenhuis in Nederland heeft een spoedeisende hulp afdeling die elke dag 24 uur open is. Het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport stelt echter dat elke Nederlander binnen 45 minuten per ambulance op een afdeling spoedeisende hulp of acute verloskunde terecht moet kunnen. Het RIVM houdt in de gaten dat de SEH's in Nederland voor iedereen bereikbaar zijn. 

 

© Nationale Zorggids