Zoals detectives speuren naar vingerafdrukken en DNA-sporen, zo zoeken onderzoekers naar aanwijzingen voor kanker. Welke sporen laat de ziekte achter in het lichaam? Welke meetbare veranderingen brengt dat teweeg? KWF Kankerbestrijding investeert 7,4 miljoen euro in onderzoek naar dit soort biomarkers met als doel ze toe te passen in de praktijk. Het betreft vijf projecten, waaronder een bloedtest om teruggekeerde keelkanker op te sporen en een eiwit om het uitzaaiingsrisico bij melanoom te voorspellen. Dit meldt het KWF.
Een biomarker kan van alles zijn. Een molecuul, een eiwit, een hormoon, een DNA-mutatie of een algemeen kenmerk zoals lichaamstemperatuur of bloeddruk. Biomarkers kunnen overal in het lichaam voorkomen (bloed, urine, ontlasting, tumorweefsel, etc.). Ze geven inzicht in iemands gezondheidstoestand en spelen een belangrijke rol bij de opsporing en behandeling van kanker.
Biomarkers (biologische markers) zijn meetbare aanwijzingen in het menselijk lichaam die iets zeggen over:
Het risico op een ziekte
Een BRCA-mutatie (een specifieke DNA-fout) wijst op een verhoogd risico op onder andere borst- en eierstokkanker.
De aanwezigheid van een ziekte (diagnostische biomarker)
Een verhoogd PSA (prostaat specifiek antigeen) kan wijzen op prostaatkanker.
Het beloop van een ziekte (prognostische biomarker)
Hormoongevoeligheid bij borstkanker wijst meestal op een betere prognose.
De kans op een positieve behandeluitkomst (voorspellende biomarker)
Aanwezigheid van het eiwit PD-L1 in tumorweefsel wijst op een betere kans op succesvolle behandeling met checkpointremmers (een vorm van immunotherapie).
Groot onderzoek
Al decennialang vindt op grote schaal onderzoek plaats naar biomarkers. Toch komen maar weinig biomarkers beschikbaar in de dagelijkse zorg voor kankerpatiënten. Er is grote behoefte aan multidisciplinaire onderzoeksteams die veelbelovende biomarkers naar de volgende ontwikkelingsfase kunnen brengen.
KWF investeert daarom in vijf nieuwe projecten waarin meerdere expertises (minimaal vier partijen) samenkomen. De krachtenbundeling tussen fundamenteel biomarkeronderzoek en klinische zorg kan succesvolle doorvertaling van biomarkers naar een praktische toepassing bevorderen. Aandachtspunten binnen de projecten zijn markttoegangstrategieën, wet- en regelgeving, doelmatigheidsonderzoek (Health Technology Assessment) en gebruik van bestaande infrastructuren zoals biobanken en databases.
Lees hier meer over de specifieke projecten.
Door: Nationale Zorggids
