Op de Europese Antibioticadag wordt ieder jaar op 18 november stilgestaan bij het gebruik van antibiotica. Antibioticaresistentie is wereldwijd een groot probleem. In Nederland is het probleem nog niet heel groot, mede doordat de medicatie alleen op recept op te halen is. Bovendien neemt ons land diverse maatregelen om verspreiding van resistente bacteriën te voorkomen. Wist je dat er een mogelijk alternatief is voor het gebruik van antibiotica? Twee jaar geleden besteedden we uitgebreid aandacht aan het fenomeen bacteriofagen en de bijbehorende fagentherapie. Maar wat is dit nu eigenlijk?
Nog steeds lijkt Nederland nog niet klaar voor: bacteriofagen gebruiken in plaats van antibiotica. Dit terwijl Antoinette Hertsenberg in haar televisieprogramma Dokters van Morgen een interessant punt maakte vóór het gebruik van bacteriofagen en fagentherapie.
Een bacteriofaag, kortweg faag, is een klein virus dat bacteriën kan vernietigen. Een faag trekt zich in feite niets aan van de resistentie van een virus en zorgt ervoor dat deze explodeert. Fagen zijn overal te vinden en relatief simpel te kweken. In principe past er bij iedere ontdekte bacterie een faag die zijn negatieve werking teniet kan doen.
Weerstand farmaceuten
In Georgië worden bacteriofagen ‘gewoon’ verkocht in de apotheken, maar Nederland en de rest van Europa is dat nog niet zo ver. Waarom niet? In 2017 stelden bronnen dat dit te maken had met de weerstand van de farmaceutische industrie. Immers, als zij geen medicijnen meer kunnen leveren, kunnen zij geen zaken meer doen. Maar ook is de Nederlandse overheid nog niet zover dat het subsidies wil uitgeven voor het kweken van fagen en lijken artsen vooralsnog bang voor het onbekende, mede doordat er tijdens de opleiding geneeskunde nauwelijks aandacht aan wordt besteed.
Aandacht voor bacteriofagen
Dit was 2017. Is er in de tussentijd iets veranderd? Ja en nee. Sinds de uitzending van Dokters van Morgen twee jaar geleden is er nog steeds regelmatig aandacht voor fagentherapie en vertrekken steeds meer Nederlanders naar Georgië om zich daar met fagen te laten behandelen. Het RIVM is echter nog niet zo ver dat het uitspraken wil doen over de effectiviteit van bacteriofagen. Ofwel, het instituut vindt dat er nog niet genoeg onderzoek naar gedaan is en daarmee is het ook niet duidelijk of deze alternatieve behandeling wel veilig genoeg is.
Wetenschappelijk onderzoek EU niet toegestaan
Het probleem hierin is de wet- en regelgeving in de Europese Unie. Omdat bacteriofagen hier gezien worden als medicatie, moeten zij ook aan die eisen voldoen. Fagen zijn echter levende organismen en die zijn zodoende niet te registreren, legt internist Ard Struijs van het Erasmus MC dit jaar toe aan RTL Nieuws. Wetenschappelijk onderzoek hiernaar is daarom niet toegestaan. Hij en zijn collega’s willen dat het ministerie van Volksgezondheid hier nog een keertje naar kijkt, zodat zij patiënten kunnen behandelen en de fagen kunnen beoordelen op effectiviteit en veiligheid.
Door: Nationale Zorggids
