De Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) heeft in opdracht van de Inspectie Gezondheidszorg & Jeugd (IGJ) onderzocht welke rol soft signals spelen in het toezicht op de zorg. Ook werd onderzocht hoe het omgaan met soft signals kan worden verbeterd. Uit het onderzoek blijkt dat bij toezicht behalve harde gegevens ook soft signals een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van zorg zijn. Dit meldt SHPM.
De IGJ krijgt voortdurend informatie binnen over de kwaliteit van zorg in zorginstellingen. Harde signalen of gegevens zoals data die de zorginstellingen zelf genereren over de kwaliteit en veiligheid van zorg. En ook zachte signalen (soft signals) zoals meldingen van patiënten, mantelzorgers of collega professionals die de IGJ bellen met hun klachten of zorgen. Soft signals zijn lastiger onder woorden te brengen en zijn vaak onvoldoende onderbouwd om direct in het toezicht te gebruiken. Het missen van of niet adequaat handelen op soft signals kan echter leiden tot problemen.
Betekenisgeving en afweging
Soft signals spelen een belangrijke rol in het toezicht. Ze gaan over processen van betekenisgeving en afweging. En ze vragen vaak om extra onderzoek en concretisering binnen een bredere context van bestaande informatie over een zorginstelling alvorens de IGJ hierop kan handelen. Meestal lukt het om op deze manier signalen ‘hard’ te maken. Dit gebeurt onder meer door extra bezoeken aan een zorginstelling te brengen om zo beter zicht te krijgen op wat er speelt.
Soft signals in toezicht
Daarnaast worden soft signals ingezet in de toezichtsrelatie. Inspecteurs houden afstand van de bestuurder omdat deze zelf verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zorg en het doorvoeren van verbetermaatregelen, en nabijheid om een vinger aan de pols te houden en een bestuurder ‘een duwtje in de goede richting te geven’. Dit duwtje kan door in te grijpen, maar de IGJ zal eerst een bestuurder aanspreken op zijn verantwoordelijkheid om de problemen (verder) zelfstandig aan te pakken. Vertrouwen in de competenties van de bestuurder, zo laat het onderzoek zien, spelen een centrale rol in het bepalen van de toezichtstrategie.
IGJ gaat zorgvuldig om met soft signals
Het onderzoek laat zien dat binnen de IGJ op een zorgvuldige manier met soft signals wordt omgegaan. Soft signals brengen ook een risico met zich mee omdat door de veelheid aan informatie die de IGJ binnenkrijgt belangrijke signalen kunnen worden gemist of verkeerd en/of niet tijdig worden geduid. Het is in dat kader aan te bevelen dat de IGJ haar procedures rond de omgang met soft signals beter vastlegt.
Door: Nationale Zorggids
