Hoe is het idee voor een virtuele speeltuin ontstaan?

“Het idee is eigenlijk al zes jaar oud. Freek en ik hebben een passie voor virtual reality (VR). We vinden het vooral bijzonder dat het daardoor mogelijk is om op een locatie te zijn, waar je normaal niet zo snel komt. Freek studeerde af bij de Efteling. Hij maakte, met behulp van VR de populaire attractie Droomvlucht toegankelijk voor mensen die er normaal niet in kunnen. Samen bedachten we wie baat zou kunnen hebben bij VR. Toen kwamen we al snel bij kinderen die lang in het ziekenhuis liggen. Zij zijn op een plek waar het soms niet zo fijn is. We hebben daarna kinderen in het ziekenhuis en op scholen gesproken over waar ze het liefst zijn. Het meest gehoorde antwoord? De speeltuin. Daar ervaren ze de vrijheid om ongeremd met elkaar te spelen, zelf te bepalen wat ze doen. Daarom besloten we om die speeltuin, door VR, naar de kinderen in het ziekenhuis te brengen.”

Waarom duurde het zolang voordat PlaygroundVR er uiteindelijk kwam?

“We waren eerst nog te vroeg met ons idee. Je kent ze nog wel, VR was toen een telefoon die je in een kartonnen doosje schoof dat je op je hoofd kunt zetten. Dat doosje is niet zo geschikt voor de gezondheidszorg. Het is lastig te reinigen en te installeren. In 2019 raakte de technologie in stroomversnelling. Nu is de bril een zelf functionerende computer. Met een soort afstandsbediening in hun hand kunnen kinderen dingen oppakken, lopen of springen en zich omdraaien. Het is nu heel makkelijk. Een kind zet het op zijn of haar hoofd en kan gelijk spelen.”

Wat is het voordeel van VR, spelen op de Wii, Xbox of een andere spelcomputer kan toch ook?

“Het verschil is dat je met VR echt even in een andere wereld bent. Je hoort de vogeltjes fluiten in je oor en je ziet eens iets anders dan die witte ziekenhuismuur. Vooral bij kinderen werkt dat erg goed. Zij vergeten daardoor even alles om zich heen. Daarnaast wilden we nadrukkelijk geen spel zijn waarbij je punten kunt verdienen of opdrachten moet uitvoeren. Kinderen kunnen blokken stapelen, ballen gooien, zich verstoppen en hun creativiteit gebruiken. Ze bepalen zelf wat er gebeurt. In het ziekenhuis wordt alles voor hen bepaald en geregeld. In de virtuele wereld bepalen ze weer even alles zelf. Een speelsessie duurt 20 minuten. Juist omdat het zo intensief is, voelt dat veel langer.”

Als ik aan een speeltuin denk, zie ik een schommel en glijbaan voor me. Zijn die er ook?

“Een schommel bleek lastig te zijn omdat je daarbij het gevoel wil overbrengen dat je beweegt. Omdat je lichaam tegelijkertijd stil ligt in bed, kan dat een gevoel van misselijkheid veroorzaken. Een glijbaan of een wipwap zou wel kunnen. We houden rekening met wat de kinderen en het ziekenhuis zelf willen. Dat kan ook steeds worden aangepast. In de winter hadden we bijvoorbeeld de mogelijkheid om sneeuwballen te gooien en tijdens Pasen hebben we virtuele eieren verstopt.”

Voor welke kinderen is het geschikt en wat levert hen dat op?

“De speeltuin wordt het meest ingezet bij kinderen tussen de 5 en 12 jaar. We zien dat 5-jarigen vooral rondkijken. Oudere kinderen bedenken meer hun eigen spelletjes of vinden het leuk om dingen kapot te maken of ballen in het water te gooien. Dat mag allemaal. Wij doen geen claims dat het de stress bij kinderen verlaagd. We richten ons vooral op geluksmomentjes, of kinderen er blij van worden. En dat is zo. Met de VR-bril kunnen ze weer even spelen en ontdekken zoals ze gewend zijn.”

Hoeveel ziekenhuizen werken inmiddels met de virtuele speeltuin?

“Nu acht. De eerste test was bij het Wilhelmina Kinderziekenhuis in 2019. We maken onze digitale speeltuin steeds toegankelijker zodat een kind de bril zelf op kan zetten en meteen kan spelen. Het is niet de bedoeling dat een medewerker van het ziekenhuis eerst 20 minuten bezig is met de voorbereiding. Wat we wel merken is dat elke nieuwe technologie tijd nodig heeft om geaccepteerd te worden. Het komt weleens voor dat medewerkers die PlaygroundVR voor het eerst uitproberen denken; ‘is dit het nu? Zet ze achter een Playstation, dat is ook prima’. We merken dat volwassenen graag uitgelegd krijgen wat het doel is, wat ze moeten doen. De creativiteit van kinderen is veel flexibeler. Virtual Reality moet je beleven, daarom vragen wij ziekenhuizen altijd om kinderen ook te betrekken bij de test. Zij beleven het heel anders.”

Hoe worden de VR-brillen bekostigd?

“Sommige ziekenhuizen gebruiken daar een innovatiebudget voor. Andere ziekenhuizen hebben donaties van vriendenverenigingen. Als het geld er niet is, denken wij ook mee. Zo zijn er goede doelen zoals Jantje Beton of de Cliniclowns die eerder een bijdrage leverden. Ook hebben we een keer een crowdfunding opgezet voor een ziekenhuis.”

Een onderdeel van de virtuele speeltuin is dat kinderen ook met elkaar kunnen spelen. Waarom is dat belangrijk?

“Normaal stappen kinderen op elkaar af in de speeltuin en gaan ze ongedwongen met elkaar in gesprek over waar ze mee bezig zijn. In het ziekenhuis is dat veel lastiger. In de VR-bril zit een microfoontje waardoor kinderen op andere kamers met elkaar kunnen spelen en praten. We werken er nu ook aan om op scholen van zieke kinderen deze virtuele speeltuin te introduceren. Zo kunnen kinderen die in het ziekenhuis liggen, samen spelen en kletsen met hun klasgenootjes. Het zorgt ervoor dat de kinderen betrokken blijven bij hun klas.”

Werken jullie inmiddels ook aan andere toepassingen?

“Er is natuurlijk van alles mogelijk, maar wij richten ons vooral op deze doelgroep. Wel werken we momenteel aan een speeltuin op de IPad. Voor sommige kinderen is de VR-bril te heftig of zij zijn te kwetsbaar om deze op te zetten. En we zijn dus bezig om kinderen mee te laten spelen vanuit school.”

Door: Nationale Zorggids / Marjolein Kooyman
Afbeelding: Ivar Pel / PlaygroundVR