Van der Zee is rechtspsycholoog aan Erasmus School of Economics en doet veel onderzoek naar het vraagstuk over waarom mensen liegen en bedriegen. Allereerst stelt de universitair docent dat het voor de een belangrijker is om te winnen dan de ander; de ene is competitiever dan de ander. Bovendien hebben sommige mensen vaak het idee dat hun reputatie op het spel staat. Een van de belangrijkste factoren voor valsspelen is, aldus Van der Zee, creativiteit: creatieve mensen liegen en bedriegen vaker en praten dit sneller goed. Het goedpraten van slecht gedrag is daarbij belangrijk: aan de ene kant vindt men het belangrijk om eerlijk te zijn, maar er bestaat tegelijkertijd ook een voordeel om niet eerlijk te zijn. Je wint op die manier bijvoorbeeld makkelijker een spelletje. Er ontstaat dan een situatie waarin men oneerlijk gaat zijn tot het punt dat men het nog net voor zichzelf kan goedpraten.

Afwijzing

Van der Zee verwijst ook naar een van haar eigen onderzoeken, die gaat over de invloed van afwijzing op de kans dat iemand valsspeelt. Na een gevoel van een oneerlijke afwijzing gaat men veel sneller valsspelen. Bovendien is het zo dat als mensen om je heen valsspelen, jij dat ook sneller doet. Twee dingen spelen daarbij een rol: je doet snel dingen na, en liegen of valsspelen went. Dus iedere keer dat je weer liegt of valsspeelt, wordt het makkelijker om te doen.

Door: Nationale Zorggids