Door ingewikkelde aanbestedingsregels in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) worden burgers belemmerd in hun mogelijkheid om gemeenten uit te dagen zorgtaken door hen zelf te laten uitvoeren. In de nieuwe Wmo is het zogenoemde Right to Challenge opgenomen. Dit zou de burger het recht moeten geven om de overheid of gemeenten uit te dagen. In de praktijk blijkt dit echter niet zo gemakkelijk, zo blijkt uit de masterscriptie van rechtsgeleerde Quinten Lainert van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Dat meldt Zorgvisie.
Right to Challenge is een concept uit Engeland. Inwoners van een gemeente kunnen door het inroepen van de Right to Challenge aangeven dat zij bepaalde publieke taken beter kunnen dan de overheid. Het is belangrijk dat aangetoond kan worden hoe het efficiënter, goedkoper of beter kan. Het Wmo-budget gaat dan niet naar een professionele organisatie, maar naar bijvoorbeeld een door burgers opgerichte zorgcoöperatie. Met de invoering van dit nieuwe concept streeft de overheid naar een participatiemaatschappij waarbij de burger zelf de verantwoordelijkheid neemt voor zorg en ondersteuning.
Nu blijkt uit de scriptie van Lainert dat het Right to Challenge lastig is uit te voeren in de praktijk door de ingewikkelde aanbestedingsregels. Deze werken belemmerend voor burgerinitiatieven die meedoen aan een Wmo-aanbestedingstraject. Inwoners blijken vaak ook onvoldoende betrokken bij het gemeentelijk beleid.
“Indien burgers geïnspireerd worden om lokale publieke taken over te nemen en daarvoor overgaan tot participatie, behoort frustratie te worden voorkomen”, schrijft Lainert. Maar burgers krijgen hierin te weinig ondersteuning en rechtsbescherming. Het juridische kader loopt te veel achter op de maatschappelijke ontwikkelingen. “Wederzijds vertrouwen is belangrijk voor participatie, dit vertrouwen kan door het veelvoud aan uiterst complexe regels, zoals het aanbestedingsrecht en de beroepsprocedures in het privaat- en bestuursrecht, het Right to Challenge in de kiem smoren.”
Door: Redactie Nationale Zorggids
