Het vinden van mogelijkheden om palliatieve zorg - een interdisciplinaire medische zorgbenadering die zich bezighoudt met het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten met een levensbedreigende ziekte en hun naasten - te verbeteren, is een van de doelstellingen van onderzoeker Mary-Joanne Verhoef. De promovenda van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) verdedigde op 23 november haar proefschrift. Dat meldt het LUMC.
"Gezondheidsgerelateerd lijden neemt wereldwijd toe. Dit onderstreept het belang van passende palliatieve zorg die proactief, patiëntgericht en goed geïntegreerd is met de standaardzorg die mensen met een levensbeperkende ziekte en hun naasten krijgen", vertelt Verhoef. "Belangrijke elementen van palliatieve zorg zijn adequate medische educatie, vroegtijdige identificatie van patiënten die palliatieve zorg nodig hebben en een uitgebreide beoordeling van de zorgbehoeften van de patiënt en zijn of haar familie."
Optimaliseren van medisch onderwijs
Het begint allemaal met goede scholing. In Nederland moet iedere clinicus die met patiënten werkt basiskennis hebben over het verlenen van palliatieve zorg. Maar in hoeverre studenten geneeskunde les krijgen over zorg rond het levenseinde is nog niet eerder onderzocht. Verhoef: "Onze studieresultaten tonen aan dat de Nederlandse medische curricula in vergelijking met internationale normen onvoldoende aandacht besteden aan zorg rond het levenseinde. Om dit aan te pakken, adviseren wij medische faculteiten om zowel zorg rond het levenseinde als palliatieve zorg te integreren in bestaande curricula. Dit om jonge artsen goed voor te bereiden op hun toekomstige klinische praktijk".
Patiënten met behoefte aan palliatieve zorg identificeren
"Clinici moeten ook getraind worden om mensen met palliatieve zorgbehoeften vroeg in het ziektetraject te identificeren”, vindt Verhoef. “Alleen dan zullen patiënten en hun familieleden goed voorbereid zijn om hun resterende dagen met een goede kwaliteit van leven door te brengen."
Eén manier om dit te doen is door het herkennen van zogenaamde 'trigger momenten'. Dit zijn gebeurtenissen die verslechtering of een verhoogde behoefte aan zorg markeren. "Een belangrijk voorbeeld van een triggermoment is wanneer patiënten de Spoedeisende Hulp bezoeken. Het is bekend dat mensen die SEH-getriggerde palliatieve zorg krijgen een betere kwaliteit van leven hebben dan mensen die alleen standaardzorg krijgen." In haar proefschrift laat Verhoef zien hoe personen die palliatieve zorg nodig hebben gesignaleerd kunnen worden op de Spoedeisende Hulp (SEH). Ook geeft ze richtlijnen voor de differentiatie van patiënten die een hoog risico lopen om spoedig te overlijden en daarom dringend behoefte hebben aan palliatieve zorg.
Behoeften beoordeling voor een aanpak op maat
Tot slot benadrukt Verhoef dat een aanpak op maat van palliatieve zorg vereist dat clinici de behoeften van patiënten en hun naasten steeds individueel beoordelen. "Duidelijke communicatie over fysieke, psychosociale en spirituele behoeften helpen om de zorgdoelen vast te stellen. Maar voor zowel de clinicus als de patiënt en hun naasten is het niet gemakkelijk om dergelijke onderwerpen in een terminale context aan te snijden".
De Leidse Gesprekshulp Palliatieve Zorg kan daarbij helpen. Het is een gesprekshulp over palliatieve zorg bestaande uit een symptoombeoordelingsschaal en een vragenlijst, die kan helpen bij het afstemmen van het consult. "We hebben aangetoond dat het gebruik ervan patiënten en hun naasten helpt bij het stellen van vragen over het consult. Op die manier is het een goed hulpmiddel bij het verlenen van adequate palliatieve zorg."
Door: Nationale Zorggids
